Z chwilą pochowania w grobie zwłok ludzkich uprawnienie majątkowe do dysponowania grobem zmienia się w samodzielne i niezależne od siebie prawa każdej osoby bliskiej zmarłego do kultywowania jego pamięci.
Mężczyzna domagał się ekshumacji z grobu zwłok kobiety. Twierdził, że dokonano pochówku bez jego zgody. W ten sposób zostało naruszone jego dobro osobiste polegające na prawie sprawowania niezakłóconego kultu jego zmarłego ojca. Po śmierci ojca na pochowanie kobiety w tym grobie zgodę wyraziła żona zmarłego.
Sąd okręgowy nie uwzględnił tego żądania. Wskazał, że uprawnienie do grobu lub do miejsca w grobie rodzinnym ma dwojaki charakter. Przede wszystkim jest to uprawnienie o charakterze dobra osobistego. Do dóbr osobistych człowieka należy zaliczyć prawo, aby jego zwłoki znalazły się w wybranym przez niego miejscu, w szczególności w grobie rodzinnym obok bliskich osób. Z drugiej strony uprawnienie do grobu zawiera także elementy o charakterze majątkowym. Zdaniem sędziów nie doszło jednak do naruszenia dobra osobistego mężczyzny, którym jest jego prawo do kultywowania pamięci zmarłego ojca. Tym bardziej żadne szczególne względy nie przemawiają za uwzględnieniem żądania ekshumacji. Do przechowywania zmarłej matki pozwanej kobiety doszło za zgodą uprawnionej do tego grobu osoby. Miała ona pełne prawo do podjęcia takiej decyzji. Mężczyzna w tym czasie nie interesował się pogrzebem i grobem ojca. Sąd wskazał, że mężczyzna mógł zarejestrować się w zarządzie cmentarza jako osoba uprawniona do grobu i żądać powiadomienia go o ewentualnych decyzjach. W przypadku takiego zastrzeżenia zostałby poinformowany o zamiarze dokonania pochówku kobiety w tym grobie. Wówczas mógłby się temu ewentualnie sprzeciwić. Musiał liczyć się z tym, że wdowa po zmarłym ojcu ma prawo do dysponowania grobem.
Mężczyzna wniósł apelację, która została uwzględniona przez sąd II instancji. Sędziowie uznali, że kobieta, wiedząc, że mężczyzna jest synem zmarłego, nie pytała go o zgodę na pochowanie obok jego ojca zwłok swojej matki. Sama oceniła, że nie ma on prawa dysponować miejscem w grobie, ponieważ nie finansował zakupu tego miejsca i nie pomagał ojcu w chorobie. Taka postawa zdaniem sędziów świadczy nie tylko o braku poszanowania dóbr osobistych, ale również o ich lekceważeniu.
Sąd apelacyjny wskazał, że szczególny charakter żądania ekshumacji sprawia, że za jego uwzględnieniem muszą przemawiać istotne powody. Sędziowie uznali, że w tej sprawie takie szczególne względy występują. W zaistniałej sytuacji nie ma możliwości naprawienia powstałej krzywdy w inny satysfakcjonujący sposób. Mężczyzna ma prawo do nieskrępowanego kultywowania pamięci i czci zmarłego ojca. To prawo tymczasem zostało przez kobietę zakłócone.
SYGN. AKT I ACa 573/09