Osoby poszkodowane wadliwymi decyzjami administracyjnymi wydanymi przed 1 września 2004., mają prawo żądać odszkodowania od Skarbu Państwa tylko w zakresie poniesionych strat. Nie mogą natomiast domagać się zwrotu utraconych korzyści.
Do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed 1 września 2004 r., której nieważność lub wydanie z naruszeniem prawa stwierdzono po tym dniu, ma zastosowanie nieobowiązujący już dziś art. 160 kodeksu postępowania administracyjnego mówiący o odszkodowaniu i przedawnieniu. Inaczej jest z utraconymi korzyściami. Taką uchwałę wczoraj podjął pełny skład Izby Cywilnej SN.

Wniosek prezesa

Z wnioskiem o podjęcie uchwały w tej kwestii wystąpił pierwszy prezes Sądu Najwyższego. Zwrócił się on o rozstrzygnięcie, czy art. 160 kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 5 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2004 r. nr 162, poz. 1692) znajduje zastosowanie do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez wydanie przed 1 września 2004 r. ostatecznych decyzji administracyjnych, których nieważność bądź wydanie z naruszeniem art. 156 par. 1 k.p.a. zostały stwierdzone po tej dacie. W razie odpowiedzi pozytywnej, czy wtedy przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody jest uregulowane przez art. 160 par. 6 k.p.a., a w szczególności czy rozpoczyna ono bieg od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji lub jej wydanie niezgodnie z prawem? Czy w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 23 września 2003 r. (K 20/02) art. 160 par. 1 k.p.a. stosuje się do korzyści utraconych od dnia wejścia w życie Konstytucji RP, tj. 17 października 1997 r., na skutek wydania przed tym dniem ostatecznej decyzji?
W uzasadnieniu podkreślono, że problematyka ta wywołuje wątpliwości w orzecznictwie SN.

Treść przepisu

Artykuł 160 k.p.a. został uchylony 1 września 2004 r. Zawierał przepisy o odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za wydanie decyzji administracyjnej nieważnej lub sprzecznej z art. 156 par. 1 k.p.a. Stanowił, że stronie, która poniosła szkodę za wydanie decyzji z jego naruszeniem albo w przypadku stwierdzenia nieważności takiej decyzji służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi za to winę. Określono także jednostkę zobowiązaną do naprawienia szkody za Skarb Państwa, tryb dochodzenia roszczenia i termin ich przedawnienia. Po jego uchyleniu w całości ustawodawca przewidział jednak dalsze jego stosowanie. Stwierdził, że do zdarzeń i stanów prawnych wcześniejszych stosuje się ten przepis w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie nowelizacji. W kilku orzeczeniach SN uznał, że do interpretacji tych określeń nie wystarczy tylko wykładnia językowa. Nie doczekało się to jednak jednoznacznego rozstrzygnięcia.
Skład 7 sędziów SN uznał, że zagadnienia te są tak istotne, iż powinien się nimi zająć pełny skład sędziów Izby Cywilnej, który w dniu wczorajszym podjął następującą uchwałę:
● Do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed 1 września 2004 r., której nieważność lub wydanie z naruszeniem art. 156 par. 1 k.p.a. stwierdzono po tym dniu, ma zastosowanie art. 160 par 1,2,3 i 6 k.p.a.
● Jeżeli ostateczna wadliwa decyzja administracyjna została wydana przed dniem wejścia w życie konstytucji, odszkodowanie przysługujące na podstawie art. 160 par. 1 k.p.a. nie obejmuje korzyści utraconych wskutek jej wydania, choćby ich utrata nastąpiła po wejściu w życie konstytucji.
SYGN. AKT III CZP 112/10