Najbliższemu członkowi rodziny przysługuje zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, jeżeli śmierć nastąpiła na skutek czynu niedozwolonego, który miał miejsce przed nowelizacją kodeksu cywilnego z 3 sierpnia 2008 r.
W październiku 2007 r. miał miejsce wypadek samochodowy, w wyniku którego zginęła Karolina K. Zostawiła małoletnią córkę Sarę i męża Łukasza. Sprawca zastał uznany za winnego, a ubezpieczony był w Towarzystwie Ubezpieczeń i Asekuracji Warta. Mąż Karoliny w imieniu swoim i córki domagał się w postępowaniu likwidacyjnym 50 tys. zł dla córki i 38 tys. zł dla siebie jako odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej i zwrotu kosztów pogrzebu, ale ubezpieczyciel uznał tylko koszty pogrzebu. Teraz wystąpili do sądu o zasądzenie od Warty po 20 tys. zł zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego, jakim jest więź rodzinna, która na skutek wypadku została zerwana. Doznana krzywda wyrażała się w silnym bólu i cierpieniu psychicznym spowodowanym śmiercią osoby bliskiej.
Sąd I instancji uwzględnił powództwo. Ustalił, że w chwili wypadku Karolina K. miała 20 lat. Dwa lata wcześniej wyszła za maż i urodziła córkę. Ukończyła technikum ekonomiczne i zamierzała uczyć się dalej w szkole kosmetycznej, a potem otworzyć gabinet. Łukasz K. w tym czasie rozpoczął studia zaoczne, by móc pracować i zarabiać na utrzymanie rodziny. Okres żałoby przeżył bardzo ciężko, nigdzie nie wychodził i tylko opiekował się córką. W opiece pomagają mu teściowie, do których się przeprowadził. Biegły psychiatra stwierdził, że powód przeżył głęboką reakcję żałoby, nie ma zaburzeń psychicznych ani objawów choroby psychicznej. U córki nie występują zaburzenia w myśleniu i koncentracji uwagi. Wobec tego sąd zastosował art. 448 w zw. z art. 24 kodeku cywilnego. Artykuł 24 k.c. mówi o ochronie dóbr osobistych, a art. 448 k.c. o tym, że sąd może przyznać zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w razie naruszenia dobra osobistego.
Pozwany odwołał się, a w czasie rozpatrywania apelacji sąd doszedł do wniosku, że w sprawie wystąpiło istotne zagadnienie prawne. Zwrócił się więc do Sądu Najwyższego o odpowiedź na pytanie, czy najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje – na podstawie art. 448 w zw. z art. 24 k.c. – zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, w sytuacji gdy śmierć poszkodowanego nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed 3 sierpnia 2008 r. W uzasadnieniu pytania zwrócił uwagę, że 3 sierpnia 2008 r. wszedł w życie par. 4 art. 446 k.c. mówiący, że sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Wobec tego rodzi się – zdaniem tego sądu – pytanie, czy porządek prawny sprzed powołanej daty dopuszczał zadośćuczynienie pieniężne za szkodę niemajątkową polegającą na bólu i cierpieniach psychicznych spowodowanych śmiercią najbliższego członka rodziny. W szczególności, czy podstawą roszczenia może być art. 448 w zw. z 24 k.c. Dobrem osobistym w tym wypadku miała być więź rodzinna.
Sąd Najwyższy w odpowiedzi podjął następującą uchwałę: Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 w zw. z art. 24 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który nastąpił przed 3 sierpnia 2008 r.
SYGN. AKT III CZP 76/10.