Komisja Prawa Autorskiego nie zajmuje się roszczeniami z tytułu bezumownej reemisji programów telewizyjnych przez kablówki. Zarządzający prawami autorskimi może od razu wystąpić ze swoimi żądaniami do sądu.
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi wystąpiło do sądu przeciwko Anecie P. i innym, którzy są operatorami sieci kablowej, o zapłatę solidarnie 269 tys. zł z odsetkami.
Pozwani bezumownie reemitowali programy telewizyjne w okresie od 2000 do 2002 r. i od października 2003 do końca kwietnia 2004 r.
Sąd I instancji odrzucił pozew, gdyż uznał, że droga sądowa jest czasowo niedopuszczalna. Zgodnie bowiem z art. 211 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.) operatorzy sieci kablowych mogą reemitować programy wyłącznie na podstawie umów zawartych z organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Spory dotyczące takich umów rozstrzyga w pierwszej kolejności Komisja Prawa Autorskiego. Wtedy zachodzi czasowa niedopuszczalność drogi sądowej. Tak też ma być w tej sprawie. ZAiKS wniósł na to postanowienie zażalenie, a sąd II instancji uwzględnił je częściowo. Uchylił postanowienie w części dotyczącej okresu, gdy nie trzeba było zawierać umów, bo obowiązywała wtedy licencja ustawowa.
Obowiązek zawierania umów wprowadzono 1 stycznia 2003 r. Sąd apelacyjny stwierdził, że wyczerpanie postępowania przed Komisją Prawa Autorskiego jest obligatoryjne. Powód nie może więc pominąć tej drogi. Nie dochodzi odszkodowania z art. 79 ustawy, ale żąda wynagrodzenia za reemisję programów, a takie żądanie związane jest umową.
ZAiKS wniósł od nieuchylonej części wyroku skargę kasacyjną, którą Sąd Najwyższy uwzględnił. Uchylił postanowienie sądu apelacyjnego w części oddalającej zażalenie na odrzucenie pozwu i postanowienie o odrzucenie pozwu i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania do I instancji.
W ustnym uzasadnieniu wyroku przypomniał uchwałę składu 7 sędziów SN z 13 lipca (III CZP 1/10), w której stwierdzono, że spory o wynagrodzenie, a także o warunki umów, rozstrzyga w pierwszej kolejności Komisja Prawa Autorskiego, a dopiero potem sąd. Nie oznacza to jednak, że taki tryb obowiązuje także przy roszczeniach o bezumowne korzystanie z programów. Organizacji zbiorowego zarządzania przysługuje w takim wypadku roszczenie z art. 79 prawa autorskiego, to jest m.in. naprawienie wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych lub – w zależności od tego, czy postępowanie takie było zawinione czy niezawinione – dwukrotności lub trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne. Te sprawy nie są objęte właściwością komisji. Dlatego w omawianej sprawie nie zachodziła czasowa niedopuszczalność drogi sądowej.
Sygn. akt V CSK 458/09
Naprawienie szkody
Roszczenia o naprawienie szkody wynikające z umów – art. 79 prawa autorskiego nie są objęte postępowaniem przed Komisją Prawa Autorskiego