W sprawach związanych z zawarciem umowy dotyczącej reemisji programów przez operatorów sieci kablowych droga sądowa dopuszczalna jest dopiero po wyczerpaniu postępowania przed Komisją Prawa Autorskiego (KPA).
Rzecznik praw obywatelskich zwrócił się do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie następującego zagadnienia prawnego. Czy kognicją sądu w postępowaniu określonym w art. 108 ust. 7 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 z późn. zm.) objęte są spory co do warunków, na jakich ma być zawarta umowa, o której mowa w art. 211 ust. 1 ustawy? A także czy dopuszczalność tego postępowania uzależniona jest od uprzedniego wyczerpania wskazanego w art. 108 ust. 5 ustawy postępowania przed KPA?

Musi być umowa

W uzasadnieniu pytania rzecznik przypomina, że art. 211 ust. 1 ustawy daje prawo operatorom sieci kablowych do reemitowania utworów nadawanych w programach organizacji radiowych i telewizyjnych wyłącznie na podstawie umowy zawartej z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Opłaty wynikają z taryf przygotowanych przez organizacje zbiorowego zarządzania i zatwierdzonych na podstawie art. 108 ust. 3 ustawy przez Komisję Prawa Autorskiego, które z reguły są z góry znane. Postanowienia umów licencyjnych przewidujących stawki wyższe są nieważne, a w ich miejsce wchodzą stawki zatwierdzone. W art. 108 ust. 5 ustawy powiedziano, że spory dotyczące zatwierdzonych tabel i spory związane z zawarciem umowy rozstrzyga KPA w składzie trzyosobowym. Stronie niezadowolonej z rozstrzygnięcia przysługuje w ciągu 14 dni od jego doręczenia powództwo do sądu powszechnego.

Różne stanowiska

W orzecznictwie początkowo prezentowany był jednolity pogląd, że art. 108 ust. 5 ustawy wprowadza co do sporów związanych z zawarciem umowy licencyjnej czasową niedopuszczalność drogi sądowej do chwili zakończenia postępowania przed komisją. Zakwestionowano to w wyroku Sądu Najwyższego z 3 stycznia 2007 r. (IV CSK 303/06), w którym stwierdzono, że zakresem uprawnienia komisji objęte są też spory dotyczące warunków umów pomiędzy operatorami sieci kablowych a organizacją zbiorowego zarządzania. W orzeczeniu z 6 grudnia 2007 r. (III CZP 107/07) SN podtrzymał swoje stanowisko. Ale w wyroku z 3 stycznia 2007 r. (IV CSK 303/06) SN uznał, że przejściowa niedopuszczalność drogi sądowej jest tylko wtedy, gdy strony wystąpią o rozstrzygnięcie do komisji. W przywołanym już orzeczeniu III CZP 107/07 SN przyjął jednak, że droga sądowa dopuszczalna jest dopiero po wyczerpaniu postępowania przed komisją. Rozbieżności występują także w doktrynie.
Rzecznik opowiada się za wykładnią, zgodnie z którą w postępowaniu prowadzonym na skutek powództwa wniesionego na podstawie art. 108 ust. 7 ustawy sąd rozstrzyga spory co do obowiązku zawarcia lub treści umowy. Droga sądowa otwiera się dopiero po wyczerpaniu postępowania przed komisją.
W odpowiedzi Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął następującą uchwałę: sporem związanym z zawarciem umowy, o której mowa w art. 211 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest także spór dotyczący treści umowy. Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach związanych z zawarciem takiej umowa uzależniona jest od wyczerpania postępowania przed Komisją Prawa Autorskiego, określonego w art. 108 ust. 5 ustawy.
Sygn. akt III CZP 1/10