Stan faktyczny i podstawa prawna podana w uzasadnieniu wyroku muszą stanowić całość i być tak spójne, by nie było wątpliwości, o czym sąd rozstrzygnął.
Gmina Wrocław pozwała do sądu spółkę D. o zapłatę 411 tys. zł z tytułu nieuiszczonej rocznej opłaty za użytkowanie wieczyste dwóch działek.

Zarzut potrącenia

W odpowiedzi pozwana zgłosiła zarzut potrącenia 511 tys. zł. Twierdziła, że w wyniku zmiany planu zagospodarowania przestrzennego w 2003 r. zmieniło się przeznaczenie działek, a ich wartość uległa obniżeniu. Pozwana jest następczynią prawną osoby, która była użytkownikiem wieczystym tego gruntu i od której nabyła w drodze cesji wierzytelność – roszczenie o odszkodowanie od gminy za obniżenie wartości nieruchomości związane z uchwaleniem albo zmianą planu zagospodarowania przestrzennego. Żąda różnicy między ceną zbycia a ceną, którą można by dostać, gdyby zmiany nie było. Jest to roszczenie z art. 36 ust. 3 ustawy 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717 z późn. zm.).
Sąd I instancji uznał, że roszczenie gminy jest zasadne, ale zarzut potrącenia także jest skuteczny. Odnosić się jednak może tylko do jednej działki, więc na podstawie opinii biegłego zasądził dla powódki 290 tys. zł.
Pozwana odwołała się, a sąd II instancji oddalił apelację. W uzasadnieniu wyroku stwierdził, że przyjął ustalenia sądu I instancji, ale uznał, że roszczenie pozwanej wywodzi się z ust. 1 i 2 art. 36. Przepisy te stanowią o roszczeniu w stosunku do gminy w sytuacji, gdy w związku z uchwaleniem lub zmianą planu miejscowego korzystanie z nieruchomości w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone. Poza tym pozwana nie była użytkownikiem wieczystym gruntu, ale jej poprzednik prawny, więc nie ma legitymacji do wystąpienia z roszczeniem z ust. 3.

Rozbieżność faktów i prawa

Od tego wyroku pozwana wniosła skargę kasacyjną. Zarzucała przede wszystkim naruszenie art. 328 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi o tym, co powinno zawierać uzasadnienie wyroku. Chodzi o wskazanie podstawy faktycznej i wyjaśnienie podstawy prawnej. Jest różnica pomiędzy ust. 1 i 2 art. 36, a ust 3. Pozwana wywodzi swoje roszczenie z ust. 3, bo chodzi o obniżenie wartości, a nie o niemożność korzystania z nieruchomości.
Sąd Najwyższy uwzględnił skargę, uchylił wyrok sądu apelacyjnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. W ustnym uzasadnieniu rozstrzygnięcia stwierdził, że zarzut naruszenia art. 328 ust. 2 k.p.c. jest zasadny. Podstawa faktyczna i prawna podana w uzasadnieniu wyroku muszą stanowić całość, być tak spójne, żeby było wiadomo, co rozstrzygał sąd. W przeciwnym wypadku wyroku nie można poddać kontroli instancyjnej. W tej sprawie są tak istotne rozbieżności, że należy uznać, że sąd dokonał przekłamania. Z jednej strony przyjął ustalenia sądu I instancji, z drugiej do rozstrzygnięcia przyjął odmienną podstawę prawną.
Sygn. akt V CSK 452/09
Użytkowanie wieczyste
Oddanie w użytkowanie osobie fizycznej lub prawnej nieruchomości gruntowej będącej własnością Skarbu Państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego na czas określony 99 lat, a w wyjątkowych przypadkach na okres krótszy, ale nie mniej niż 40 lat.