TEZA: Organy administracji w sprawie o wymeldowanie obowiązane są do ustalenia, czy występują okoliczności faktycznego opuszczenia lokalu, czy jest ono dobrowolne i trwałe a także jaki jest zamiar osoby, która ma być wymeldowana.
STAN FAKTYCZNY
Małżonkowie wystąpili o wymeldowanie męża córki z pobytu czasowego w ich lokalu. W uzasadnieniu podali, że nie zamieszkuje on w nim, gdyż mieszka i pracuje w innym kraju. W trakcie prowadzonego postępowania małżeństwo wymieniło zamki w drzwiach wejściowych. W konsekwencji sprawa trafiła również do sądu rejonowego, który wyrokiem przywrócił posiadanie lokalu i nakazał wydanie kluczy mężowi córki. Wobec braku porozumienia stron sprawa została skierowana do komornika sądowego. Dodatkowo do urzędu trafił wniosek o zawieszenie postępowania meldunkowego do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika. Wniosek ten nie został rozpoznany przez organ I instancji. Decyzją wydaną z upoważnienia prezydenta miasta organ orzekł o wymeldowaniu skarżącego z pobytu czasowego. W uzasadnieniu organ stwierdził, że z zebranego materiału dowodowego wynika, iż została spełniona przesłanka opuszczenia lokalu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 z późn. zm.), z uwagi na skoncentrowanie życia osobistego i rodzinnego poza granicami Polski. Rozstrzygnięcie to utrzymał wojewoda. Sprawa ostatecznie trafiła do sądu administracyjnego.
Z UZASADNIENIA
W ocenienie sądu skarga jest uzasadniona, gdyż zaskarżone decyzje podjęte zostały z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. WSA podkreślił, że podstawowym przepisem dla rozstrzygnięcia jest art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, w świetle którego organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Istotne znaczenie ma też art. 7 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności, zgodnie z którym pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem. Sąd podkreślił, że przesłanka opuszczenia miejsca pobytu jest spełniona, gdy opuszczenie to ma charakter trwały i jest dobrowolne. W konsekwencji o opuszczeniu miejsca stałego pobytu można mówić w sytuacji, gdy zaistnieją łącznie dwa elementy: dana osoba fizycznie (faktycznie) nie przebywa w przedmiotowym lokalu oraz ma zamiar opuszczenia tego lokalu na stałe, a zamiar ten jest związany z założeniem w nowym miejscu ośrodka życiowych interesów. Oznacza to, że w toku postępowania w sprawach o wymeldowanie obowiązkiem organów administracji publicznej jest ustalenie – w oparciu o wszelki dostępny materiał dowodowy – czy zaistniałe w sprawie okoliczności faktyczne wskazują na fizyczne opuszczenie lokalu połączone z odpowiednim zamiarem zmiany ośrodka życiowego. Dodatkowo WSA wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest jednolity pogląd dotyczący dobrowolności i trwałości opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu. Zgodnie z nim przesłanka opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu stałego w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych jest spełniona, wtedy gdy opuszczenie to ma charakter trwały i jest dobrowolne. Jeżeli zatem strona została usunięta z lokalu w drodze przymusu fizycznego czy psychicznego bądź uniemożliwiono jej dostęp do lokalu np. z powodu wymiany zamków w drzwiach, to nie można uznać tego za opuszczenie dotychczasowego miejsca stałego pobytu. Innymi słowy organ administracji publicznej może wydać decyzję o wymeldowaniu, jeżeli na podstawie wszechstronnej analizy całego dostępnego materiału dowodowego w sprawie dojdzie do przekonania, że zaistniały okoliczności świadczące o trwałym i dobrowolnym opuszczeniu lokalu przez osobę, której decyzja dotyczy.
Wyrok WSA w Łodzi z 29 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 109/10