Jeżeli zbycie nieruchomości ma charakter nieodpłatny, gmina nie może naliczyć renty planistycznej. Pobranie tej opłaty jest możliwe tylko wówczas, gdy właściciel uzyskał korzyści ze zbycia działki.
Przepis ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który uprawnia gminy do naliczenia renty planistycznej za wzrost wartości nieruchomości wynikający z uchwalenia miejscowego planu przestrzennego, nie ma zastosowania w przypadku zbycia nieruchomości w drodze darowizny na rzecz osoby bliskiej. Tak zdecydował w jednym ze swoich ostatnich wyroków Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

Zbycie gruntu

W swoim wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, że pojęcie zbycie nieruchomości, od którego ustawa uzależnia powstanie obowiązku zapłaty renty planistycznej, nie może być rozumiane tak jak np. w kodeksie cywilnym, gdzie odnosi się ono zarówno do czynności o charakterze odpłatnym, jak i nieodpłatnym. Zdaniem sądu, jeżeli właściciel działki nie odniósł żadnych korzyści na skutek jej zbycia, opłata planistyczna nie może być wymierzana. Celem wprowadzenia obowiązku zapłaty renty planistycznej było bowiem podzielenie się przez właściciela nieruchomości zyskiem, jaki osiągnął na skutek zbycia gruntu, a także przeciwdziała nie spekulacyjnemu obrotowi nieruchomościami bezpośrednio po uchwaleniu lub zmianie planu.
Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, jeżeli zatem zbycie nieruchomości miało charakter nieodpłatny i właściciel działki nie odniósł z tego tytułu żadnej korzyści, gmina nie może nałożyć na niego obowiązku zapłaty renty planistycznej. W przypadku zbycia nieruchomości w drodze darowizny na rzecz osoby bliskiej opłata planistyczna nie może być więc pobrana.
Orzeczenie WSA w Gliwicach zapadło po tym, jak burmistrz miasta P. nałożył na właściciela nieruchomości rentę planistyczną w wysokości 15 proc. wzrostu wartości nieruchomości. Uznał on bowiem, że wartość działki wzrosła w związku z wejściem w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta. Przed uchwaleniem planu była ona bowiem przeznaczona na cele rolnicze, a po jego uchwaleniu na cele zabudowy jednorodzinnej. Jednocześnie nowy właściciel gruntu, uzyskał go na skutek darowizny od swoich rodziców. Zdaniem burmistrza miasta zaistniały więc przesłanki do naliczenia opłaty planistycznej w wysokości określonej przez radę miasta.

Podstawa naliczania

Z decyzją burmistrza nie zgodził się jednak właściciel nieruchomości. W swoim odwołaniu wskazał, że nieodpłatne zbycie w drodze darowizny nie jest objęte opłatą planistyczną, o jakiej mowa w art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Z argumentacją właściciela gruntu nie zgodziło się jednak samorządowe kolegium odwoławcze. W uzasadnieniu swojej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze podkreśliło, że również przeniesienie własności nieruchomości w drodze darowizny stanowi zbycie nieruchomości w rozumieniu ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, skutkujące pobraniem stosownej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości.
Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Sąd ten w całości podzielił argumentację przedstawioną przez właściciela nieruchomości i uchylił decyzję burmistrza nakładającą obowiązek zapłacenia renty planistycznej.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, sygn. akt II SA/Gl 173/10