Podane w tabelach wynagrodzeń zawodowych fotografików Związku Polskich Artystów Fotografików stawki wynagrodzenia nie wyznaczają wysokości honorarium za konkretne dzieło fotograficzne, skoro o honorarium tym decydują walory artystyczne utworu, charakter publikacji, w której utwór zostanie zamieszczony, dorobek artystyczny autora zdjęć oraz inne indywidualne okoliczności.
TEZA: Podane w tabelach wynagrodzeń zawodowych fotografików Związku Polskich Artystów Fotografików stawki wynagrodzenia nie wyznaczają wysokości honorarium za konkretne dzieło fotograficzne, skoro o honorarium tym decydują walory artystyczne utworu, charakter publikacji, w której utwór zostanie zamieszczony, dorobek artystyczny autora zdjęć oraz inne indywidualne okoliczności.
STAN FAKTYCZNY: Powód R.S. wniósł o zasądzenie od strony pozwanej - Stowarzyszenia PL kwoty 18 285 zł wraz z ustawowymi odsetkami podnosząc, że 15 maja 2004 r. w trakcie imprezy plenerowej zorganizowanej przez stronę pozwaną wykonał serię fotografii, a następnie umieścił je na własnej stronie internetowej, na której znajdowało się zastrzeżenie o treści: Wszelkie prawa Zastrzeżone, Jakiekolwiek wykorzystywanie zawartych tu materiałów bez wiedzy i zgody ich autorów jest Zabronione Kontakt:...@.... Jako podstawę prawną swojego żądania powód wskazał przepisy art. 16 i 17 w zw. z art. 79 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (u.p.a.). Przepis ten stanowi, że twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego prawa autorskie majątkowe, m.in. zapłacenia w podwójnej, a w przypadku, gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia. Kwota dochodzona przez powoda została wyliczona według stawek tabeli honorariów zawodowych artystów fotografików zrzeszonych w ZPAF. Stawki te zostały potrojone wobec umyślnego działania pozwanego, wykorzystującego bezprawnie zdjęcia powoda do reklamy swojej działalności. Wyrokiem zaocznym sąd okręgowy, uwzględniając w całości powództwo, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 18 285 zł. Powód skierował prawomocny wyrok do egzekucji. Po otrzymaniu od komornika zawiadomienia o wszczęciu egzekucji Stowarzyszenie PL wniosło w do sądu okręgowego skargę o wznowienie postępowania.
Sąd okręgowy stwierdził, że powództwo R.S. domagającego się ochrony naruszonych przez stronę pozwaną przysługujących mu autorskich praw majątkowych w stosunku do dziewięciu zdjęć przez niego wykonanych w trakcie ulicznej parady zorganizowanej przez stronę pozwaną zasługuje na uwzględnienie co do zasady, ale dochodzona przez niego z tego tytułu kwota 18 285 zł jest nadmierna i nieuzasadniona okolicznościami sprawy. Zdaniem sądu wynagrodzenie za dziewięć wykorzystanych przez stronę pozwaną fotografii powinno kształtować się na poziomie 20 proc. wskazanych przez powoda stawek wynagrodzeń zawodowych artystów fotografików, czyli wynieść 1219 zł, zaś trzykrotność tej kwoty, czyli 3657 zł, wyznaczać powinna maksymalną kwotę należną powodowi stosownie do wskazanych wyżej przepisów prawa autorskiego. Na jej wymiar powinna mieć także wpływ okoliczność, iż zamiarem pozwanego Stowarzyszenia nie było osiągnięcie zysków z imprezy, lecz promocja miasta i różnych form twórczości artystycznej. Zdaniem sądu publikacja fotografii powoda na stronie Stowarzyszenia mogła ponadto przyczynić się do rozpropagowania jego zdjęć na szerszą skalę, skoro fotografie zamieszczone na stronie internetowej umożliwiały oglądającym kontakt ze stroną internetową powoda, na której prezentował on swoją amatorską twórczość fotograficzną. Mając to na uwadze, sąd okręgowy uchylił w całości zaskarżony wyrok zaoczny i zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 3657 zł z ustawowymi odsetkami, a w pozostałej części powództwo oddalił. Od tego wyroku apelację wniósł powód.



UZASADNIENIE: Sąd apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne sądu okręgowego i uznał je za własne. Zdaniem sądu nie zasługują na uwzględnienie zarzuty powoda odnoszące się do niewłaściwego określenia przez sąd I instancji przysługującego powodowi stosownego wynagrodzenia za publikację przez pozwane Stowarzyszenie dziewięciu fotografii autorstwa powoda bez jego wiedzy i zgody. Wynagrodzenie stosowne w rozumieniu art. 79 ust. 1 u.p.a. to takie wynagrodzenie, jakie otrzymałby autor, gdyby osoba, która naruszyła jego prawa majątkowe, zawarła z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia.
Powód nie przeczył, że nie jest zawodowym artystą fotografikiem ani członkiem ZPAF. Wskazane w przedłożonej przez niego tabeli stawki są orientacyjne i nie wyznaczają wysokości honorarium za konkretne dzieło fotograficzne, skoro o honorarium tym decydują walory artystyczne utworu, charakter publikacji, w której utwór zostanie zamieszczony, dorobek artystyczny autora zdjęć oraz inne indywidualne okoliczności. Powód nie zajmuje się profesjonalnie fotografią artystyczną, nie wykonuje zdjęć na zamówienia klientów ani ich nie sprzedaje.
Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 23 czerwca 2008 r., sygn. akt II ACa 456/08
OPINIA
DOROTA BRYNDAL
radca prawny i wspólnik w kancelarii Gessel
Wyrok sądu apelacyjnego dotyka niezwykle istotnej kwestii, kluczowej dla roszczeń zgłaszanych przez podmioty uprawnione z tytułu autorskich praw majątkowych w toku postępowań sądowych o naruszenie tych praw. Należy pamiętać, iż ciężar udowodnienia wysokości dochodzonego w sprawie wynagrodzenia spoczywa na powodzie. W sytuacjach gdy zgromadzony materiał dowodowy nie daje możliwości ścisłego określenia wysokości wynagrodzenia, zastosowanie znaleźć powinien art. 322 k.p.c. Przepis ten pozwala bowiem na zasądzenie przez sąd, według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy, stosownego wynagrodzenia na podstawie art. 79 ust. 1 ustawy o prawie autorskim, gdy ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione. Sądy wielokrotnie ustosunkowywały się do tego, co należy rozumieć przez pojęcie stosowne wynagrodzenie, w rozumieniu art. 79 ust. 1 ustawy o Prawie autorskim i prawach pokrewnych. Rozumienie, iż jest to wynagrodzenie, jakie otrzymałby autor, gdyby osoba, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe, zawarła z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia, stało się więc powszechne. Zważywszy na fakt, iż wynagrodzenie to w każdym przypadku jest uzależnione od osobistych przymiotów autora lub cech dzieła, tabele przyjęte przez organizacje zbiorowego zarządzania powinny być stosowane jedynie pomocniczo, przy uwzględnieniu charakteru lub zakresu korzystania z utworu. Komentowany wyrok w pełni więc zasługuje na aprobatę.