Przytoczenie cudzego utworu nawet w całości jest dozwolone, jeżeli następuje w celu określonym w art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przy czym przytaczany utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu twórczości własnej, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne dzieło.
SENTENCJA
Przytoczenie cudzego utworu nawet w całości jest dozwolone, jeżeli następuje w celu określonym w art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przy czym przytaczany utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu twórczości własnej, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne dzieło.
STAN FAKTYCZNY
Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił powództwo Tomasza S. przeciwko wydawcy tygodnika P.-P. o ochronę praw autorskich. Na pierwszej stronie okładki tygodnika z 5 czerwca 1999 r. opublikowano obszerne fragmenty znanego plakatu wyborczego Komitetu Obywatelskiego Solidarność z wyborów parlamentarnych w czerwcu 1989 r., którego autorem był powód. Sąd I instancji uznał, że utwór w postaci okładki nie jest utworem inspirowanym przez plakat, którego autorem jest powód, przenosił bowiem ten utwór wprost, wykorzystując w 90 proc. formę plastyczną bez najmniejszych zmian. Projektant okładki nie przerobił plakatu i utrzymał sens dzieła powoda, pozwani zatem naruszyli osobiste autorskie prawo powoda do oznaczenia utworu jego nazwiskiem, a także majątkowe prawo powoda do korzystania z utworu i rozporządzania nim oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Powyższe ustalenia i ocenę prawną podzielił też sąd apelacyjny.
Z UZASADNIENIA
Nie można uznać, by okładka tygodnika stanowiła utwór samoistny, inspirowany cudzą twórczością i posługujący się cytatem w sposób dozwolony przez ustawę o prawie autorskim. Przedstawiciele tygodnika zarzucali, że to przejęcie stanowi tylko cytat, uzasadniony prawami gatunku twórczości, sam zaś rozmiar przejęcia (90 proc.) nie oznacza naruszenia praw twórcy, skoro art. 29 ust. 1 prawa autorskiego, określający tzw. prawo cytatu, pozwala na przytaczanie w samoistnych utworach nie tylko urywków rozpowszechnionych utworów, ale nawet drobnych utworów w całości.
W art. 29 ust. 1 ustawy nie chodzi o rozmiar przytaczanego we własnym dziele utworu, lecz o ich wzajemne relacje i cel cytatu. W określonych wypadkach uzasadnione może być nawet przytoczenie cudzego utworu w całości, jeżeli następuje to w celu wyjaśniania, analizy krytycznej, nauczania lub uzasadnione jest prawami gatunku twórczości. W każdym razie jednak cytowany urywek lub nawet cały drobny utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu własnej twórczości, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne, samoistne dzieło.
Ze względu na różnorodność stanów faktycznych nie jest możliwe stworzenie ogólnej reguły określającej proporcje utworu przejmowanego do utworu własnego. Jak się przyjmuje, cytat w stosunku do całości musi pełnić rolę podrzędną. Ocena, czy ze względu na rozmiar cytatu przejęcie jest dozwolone, musi być dokonana zatem w okolicznościach konkretnej sprawy.
Wyrok SN z 23 listopada 2004 r., sygn. akt I CK 232/2004