Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej oraz jej rozwiązanie nie zwalniają go z osobistej odpowiedzialności za zobowiązania powstałe przed takim wystąpieniem lub rozwiązaniem.
TEZA Zarzut przejęcia długu objętego bankowym tytułem egzekucyjnym może być podstawą zwalczania tytułu wykonawczego jedynie w powództwie opozycyjnym z art. 840 kodeksu postępowania cywilnego, a nie w zażaleniu na postanowienie o nadaniu mu klauzuli wykonalności.
STAN FAKTYCZNY Była to sprawa z powództwa banku przeciwko I. W. i P. G. o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Klauzula ta została przez sąd nadana, a dłużniczka I. W. wniosła zażalenie. Podnosiła, że po zawarciu umowy kredytowej z bankiem doszło do zmiany po stronie dłużnika. Na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego dłużniczka wystąpiła ze spółki cywilnej. W jej miejsce przystąpiła A. G. Nowi wspólnicy, tj. P. G. i A. G., oświadczyli, że zwalniają I. W. z niewykonanych do dnia zawarcia umowy długów, związanych z działalnością spółki. W tej sytuacji klauzula wykonalności powinna być nadana przeciwko P. G. i A. G.
UZASADNIENIE Sąd okręgowy oddalił zażalenie. Wskazał, że sądowa kontrola bankowych tytułów egzekucyjnych, dokonywana w postępowaniu klauzulowym, przeprowadzana jest w ograniczonym zakresie. Sąd nie może dokonywać oceny istnienia i zasadności roszczenia wierzyciela ani obowiązku dłużnika stwierdzonego w tytule egzekucyjnym. Obrona merytoryczna polegająca na zwalczaniu zasadności lub dopuszczalności egzekucji wyraża się w przyznaniu stronie uprawnienia do wniesienia powództwa przeciwegzekucyjnego. Zarzut przejęcia długu objętego bankowym tytułem egzekucyjnym może być zatem podstawą zwalczania tytułu wykonawczego jedynie w powództwie opozycyjnym z art. 840 k.p.c., a nie w zażaleniu na postanowienie o nadaniu mu klauzuli wykonalności.
Jednocześnie sąd wskazał, że w judykaturze i orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej oraz jej rozwiązanie nie zwalniają go z osobistej odpowiedzialności za zobowiązania powstałe przed takim wystąpieniem. Art. 864 kodeksu cywilnego mówi o odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki cywilnej, tj. zobowiązania wspólników, które nie są ich zobowiązaniami osobistymi, natomiast wynikają z działalności spółki. Odpowiedzialność na tej podstawie ponoszą zarówno aktualni, jak i byli wspólnicy, przy czym w stosunku do tych ostatnich istotne jest ustalenie, że w okresie powstania zobowiązania byli oni wspólnikami spółki cywilnej. Skład osobowy spółki w okresie trwania stosunku zobowiązaniowego z udziałem jej wspólników może podlegać różnym modyfikacjom. Możliwa jest taka sytuacja jak w tej sprawie, że jeden ze wspólników ustępuje ze spółki, a na jego miejsce wstępuje nowy, który na mocy porozumienia z pozostałymi wspólnikami, w tym ze wspólnikiem ustępującym, przejmuje dotychczasowe zobowiązania i uprawnienia. Taka umowa wywiera skutki prawne jedynie między nimi. Nie powoduje żadnych skutków prawnych w stosunku do wierzycieli. Dla ustalenia kręgu podmiotów odpowiedzialnych z tytułu zobowiązań spółki w sytuacji, gdy źródłem zobowiązania jest umowa, nie ma znaczenia skład osobowy spółki z daty zawarcia tej umowy. Istotne jest to, czy dany podmiot był wspólnikiem spółki w okresie powstania zobowiązania, ewentualnie, czy przystąpił do spółki już po powstaniu tego zobowiązania. Sąd też wskazał, że przejęcie długu na podstawie umowy między dłużnikiem a osobą trzecią może nastąpić tylko za zgodą wierzyciela. W tym przypadku wierzyciel nawet nie był powiadomiony o umowie.
Postanowienie Sądu Okręgowego w Toruniu z 3 sierpnia 2016 r., sygn. akt VI Gz 104/16