Wbrew doniesieniom medialnym dr Dariusz Gabrel nie został powołany na jednego z zastępców prokuratora generalnego. Wykonuje zadania dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu tylko do czasu powołania następcy.
– Pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej funkcjonuje normalnie, swoje obowiązki wykonuje dotychczasowy dyrektor – potwierdza Agnieszka Sopińska-Jaremczak, rzecznik prasowy IPN.
Bez powołania
Problem w tym, że jego odejście wisi w powietrzu.
– Dyrektor nie ma legitymacji ze strony nowego kierownictwa prokuratury. A tymczasowość zawsze jest dysfunkcjonalna – słyszymy od rozmówcy zbliżonego do Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi.
Po zmianach wprowadzonych 4 marca wpływ na obsadzenie stanowiska zastępcy PG – dyrektora Głównej Komisji, stracił prezes IPN. Wcześniej on i prokurator generalny uzgadniali wspólnego kandydata, a powoływał go Prezydent.
Sytuacja jest dziwna, tym bardziej że przepisy nie pozostawiają wątpliwości: powołanie dyrektora Głównej Komisji powinno nastąpić w terminie 14 dni od wejścia w życie prawa o Prokuraturze, czyli do 18 marca 2016. Mówi o tym art. 34 przepisów wprowadzających ustawę – Prawo o prokuraturze (Dz.U. 2016 r. poz. 178): „Prezes Rady Ministrów powoła Prokuratora Krajowego oraz innych zastępców Prokuratora Generalnego spośród kandydatów przedstawionych przez Prokuratora Generalnego, po uzyskaniu opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. (...) O powołaniu Dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Prokurator Generalny informuje niezwłocznie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu”.
Ustawa wskazuje na obligatoryjność powołania zastępców w konkretnym terminie. A więc okres ten ma – zdaniem prawników – charakter terminu zawitego. Innych zastępców PG – w tym pierwszego zastępcę PG Bogdana Święczkowskiego oraz pozostałych zastępców PG: Marka Pasionka, Krzysztofa Sieraka i Roberta Hernanda – powołano już 7 marca.
Okazja do weryfikacji
Nowe regulacje obowiązujące od 4 marca dają też okazję do weryfikacji prokuratorów IPN. Zgodnie z nimi prokuratorów Głównej Komisji i oddziałowych komisji oraz Biura Lustracyjnego i oddziałowych biur lustracyjnych powołuje teraz prokurator generalny; on również ich odwołuje – na wniosek prezesa IPN.
– Przepis dziwnie sformułowano. Według mnie mowa jest w nim o dwóch odrębnych czynnościach. Powołanie odbywa się bez udziału prezesa IPN, a odwołanie z jego udziałem – tłumaczy nam jeden z prokuratorów.
Tymczasem, jak informuje Agnieszka Sopińska-Jaremczak, prezes IPN planuje skierować wnioski o powołanie nowych prokuratorów; choć jeszcze tego nie zrobił.
– Ma jednak taki zamiar, szczególnie w odniesieniu do tych jednostek pionu lustracyjnego i śledczego, w których trwające konkursy przerwało wejście w życie ustawy, oraz tych, w których w ostatnim czasie miały miejsce przypadki odejścia prokuratorów IPN – wskazuje rzeczniczka IPN.
W pionie śledczym pracuje obecnie 77 prokuratorów (sześciu w Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, pozostali w oddziałowych komisjach). W Biurze Lustracyjnym pracuje czterech prokuratorów, w tym jego dyrektor.