Przy okazji ostatnich wyborów prezydenckich pojawiły się głosy o możliwości fałszowania wyników w związku z tym, że obywatel nie musi składać podpisu, odbierając kartę do głosowania. Wydawało mi się, że istnieje taki obowiązek. Przed drugą turą chciałabym więc prosić o wyjaśnienie problemu od strony prawnej. Czy rzeczywiście można odmówić złożenia podpisu? Czy wystarczy samo okazanie dokumentu tożsamości – pyta pani Weronika
Rzeczywiście, przywołana wyżej możliwość jest przewidziana stosownymi przepisami. Wybierając się do lokalu wyborczego, obywatel bezwzględnie musi okazać dokument tożsamości. Podstawowym jest dowód osobisty.
Przepisy dopuszczają również inne dokumenty z fotografią, jak paszport lub też prawo jazdy, pod warunkiem że na ich podstawie ustalenie tożsamości wyborcy nie budzi wątpliwości. Członek obwodowej komisji wyborczej, zanim wyda nam kartę do głosowania, sprawdzi takie dane, jak imię, nazwisko i numer PESEL wyborcy. Do tego momentu obywatel, jeśli chce głosować, nie ma żadnej swobody.
Ta ostatnia zaczyna się w momencie, gdy głosujący zostanie poproszony o złożenie podpisu w spisie wyborców. Może wówczas odmówić wykonania tej czynności, ale i tak odbierze kartę do głosowania. Nie musi przy tym podawać żadnego powodu takiej decyzji. Innymi słowy, wspomniane prawo dotyczy wszystkich, a nie jedynie osób, które np. ze względów zdrowotnych mają problemy z pisaniem. O takim uprawnieniu nie mówi wprost kodeks wyborczy. Informacja taka znajduje się jednak w uchwale Państwowej Komisji Wyborczej.
W powyższej sytuacji członek komisji wydający kartę do głosowania w spisie wyborców czyni stosowną adnotację „odmowa podpisu” i opatruje ją swoją parafą. Dane o liczbie przypadków, w których nastąpiła odmowa złożenia podpisu przez wyborcę, powinny znaleźć się w protokole sporządzanym przez obwodową komisję wyborczą po zakończeniu głosowania.
Podstawa prawna
Art. 52 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r. nr 21, poz. 112 ze zm.). Rozdział IV uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z 9 marca 2015 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w obwodach głosowania utworzonych w kraju w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2015 r. (Monitor Polski z 2015 r. poz. 300).