Pani Paulina wygrała sprawę w sądzie o zwrot pożyczki, którą przed kilku laty zaciągnęła u niej znajoma. Mimo że wyrok już dawno się uprawomocnił, dłużniczka nadal nie oddaje pieniędzy. Gotówki jej nie brakuje, bo niedawno wymieniła samochód i spędziła urlop za granicą. Pani Paulina chce poprosić komornika o pomoc w wyegzekwowaniu roszczenia. – Jak mam złożyć wniosek i jakie dokumenty do niego dołączyć i czy mogę powierzyć prowadzenie egzekucji komornikowi z innej miejscowości – pyta
Lech Obara radca prawny z kancelarii Lech Obara i Współpracownicy / Media
Wszczynając postępowanie egzekucyjne o zwrot pożyczonych pieniędzy, pani Paulina ma prawo wybrać komornika spoza rewiru komorniczego, na obszarze którego mieszka ona oraz jej dłużniczka, i do niego złożyć wniosek o prowadzenie sprawy. Nie musi nawet uzasadniać, z jakiego powodu podjęła taką decyzję. Jest tylko jeden wyjątek – nie można wybrać komornika spoza rewiru wtedy, gdy egzekucja ma być prowadzona z nieruchomości (np. gdy mieszkanie dłużnika w ramach postępowania egzekucyjnego zostanie sprzedane na licytacji). Komornik może odmówić wszczęcia egzekucji tylko w wyjątkowych przypadkach– gdy jego kancelaria ma zaległości przekraczające sześć miesięcy w załatwianiu spraw.
Wniosek o wszczęcie egzekucji jest zawsze taki sam, bez względu na to, u którego komornika wierzyciel go złoży. Powierzając jednak sprawę kancelarii komorniczej spoza rejonu, wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji trzeba złożyć na piśmie oświadczenie, że skorzystało się z prawa wyboru komornika. Do wniosku trzeba dołączyć tytuł wykonawczy. Jest to oryginał tytułu egzekucyjnego (np. prawomocnego wyroku sądu zasądzającego zwrot pożyczki lub ugody zawartej przed sądem) zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Klauzulę wykonalności nadaje wyrokowi sąd pierwszej instancji, sąd drugiej instancji może to zrobić tylko do momentu, w którym akta sprawy się w nim znajdują. Dlatego zanim pani Paulina wystąpi do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji, powinna w sądzie złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi zasądzającemu od znajomej określoną kwotę wraz z odsetkami za zwłokę naliczanymi aż do dnia zapłaty. W ten sposób uzyska tytuł wykonawczy, który dołączy do wniosku. Komornik nie rozpocznie postępowania tylko w oparciu o sam wniosek bez tego załącznika.
Wniosek z załącznikiem pani Paulina powinna złożyć w konkretnej kancelarii komorniczej działającej przy sądzie rejonowym, wskazując miejscowość, w której znajduje się ten sąd. Może też go przesłać pocztą. We wniosku powinna podać dane swoje i znajomej, czyli wierzyciela i dłużnika (imiona i nazwiska, adresy i numery PESEL).
Można zawrzeć w nim też inne dane, o ile wierzyciel je zna, np. imiona rodziców, numer telefonu. Zawsze trzeba jednak wskazać, na podstawie jakiego tytułu wykonawczego wierzyciel działa (np. na podstawie wyroku sądu z dnia... wydanego w sprawie..., która miała sygnaturę akt nr..., opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia...). Trzeba także opisać roszczenie. Pani Paulina powinna podać wysokość należności głównej (kwoty pożyczonej) oraz stawkę procentową zasądzonych odsetek naliczanych od wskazanego przez sąd terminu aż do dnia zapłaty. Oprócz tych kwot komornik na wniosek wierzyciela egzekwuje też zasądzone przez sąd na jego rzecz koszty procesu, klauzuli wykonalności oraz prowadzonej egzekucji, które powstaną w toku prowadzonego postępowania.
Dodatkowo pani Paulina powinna zaproponować sposób, w jaki ma być prowadzona egzekucja, np. przez zajęcie dłużniczce wynagrodzenia za pracę, które pobiera w firmie X, lub świadczeń emerytalno-rentowych bądź zajęcia konta bankowego (należy podać, jaki bank je prowadzi, oraz jego numer (jeśli wierzyciel go zna). Można też domagać się zajęcia ruchomości (np. obrazów, samochodu określonej marki oraz o określonym numerze rejestracyjnym) lub nieruchomości dłużnika.
W przypadku nieruchomości warto podać miejscowość, w której się znajduje, a nawet numer księgi wieczystej, która jest dla niej prowadzona. Jeśli wierzyciel nie zna numeru, to wyszuka go komornik. Uwaga! W jednym wniosku wierzyciel ma prawo wskazać kilka sposobów prowadzenia egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi.
Warto przy tym pamiętać, że jeżeli znajoma jest mężatką, to tytuł wykonawczy, który został przeciwko niej wystawiony, upoważnia komornika do prowadzenia egzekucji nie tylko z jej majątku osobistego (np. z samochodu, który odziedziczyła w spadku), lecz także z pobieranego przez nią wynagrodzenia za pracę albo z dochodów z prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, albo innej zarobkowej, korzyści z praw autorskich i pokrewnych, praw własności przemysłowej i innych praw twórcy.
We wniosku pani Paulina powinna też wskazać, w jaki sposób wyegzekowana przez komornika należność ma zostać jej przekazana (przelewem bankowym na konto nr... lub przekazem pocztowym). Oprócz tego powinna się w nim również zobowiązać się do powiadomienia komornika o wszelkich wpłatach, których dłużniczka dokona dobrowolnie na jej rzecz po dniu złożenia wniosku o egzekucję. Wniosek powinna własnoręcznie podpisać.
Jeżeli pani Paulina nie ma informacji na temat majątku dłużniczki, z którego byłaby możliwa egzekucja niezwróconej w terminie pożyczki wraz z odsetkami i kosztami, to ma prawo zlecić komornikowi poszukiwanie go za wynagrodzeniem. Wniosek w tej sprawie składa do tego samego komornika, który będzie ściągał niezapłaconą pożyczkę, podając w nim dane dłużniczki: imię, nazwisko, adres, PESEL.

Podstawa prawna

Art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 167, poz. 1191 ze zm.). Art. 776–783, 796–7971, 799, 803 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43 poz. 296 ze zm.).

OPINIA EKSPERTA

Moim zdaniem do prowadzenia postępowania egzekucyjnego najlepiej wybierać komorników mających siedzibę w miejscu zamieszkania dłużnika. Miejscowy komornik lepiej zna miejscowe stosunki majątkowe i łatwiej uzyska informacje o dłużniku oraz jego rzeczywistej sytuacji materialnej, nie tylko aktualnej, ale również wcześniejszej. Na przykład zdarza się, że dłużnik celowo nie składa do sądu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, aby uniknąć postępowania egzekucyjnego z majątku wchodzącego w skład spadku. Miejscowemu komornikowi dużo łatwiej jest uzyskać takie informacje. Komornicy prowadzący sprawy na odległość najczęściej są w stanie uzyskać tylko informacje z urzędowych rejestrów: o posiadaniu nieruchomości, pojazdów lub też o uzyskiwanym wynagrodzeniu.
Wybór komornika spoza miejsca zamieszkania dłużnika generuje przede wszystkim wyższe koszty poszukiwania majątku ze względu na konieczność dojazdów. Koszty te w trakcie postępowania egzekucyjnego ponosi wierzyciel, mimo że nigdy nie ma pewności, że egzekucja okaże się skuteczna. Uważam, że również z ekonomicznego punktu widzenia więcej zalet ma wybór komornika miejscowego do prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
Nie można jednak wykluczyć, że miejscowy komornik może być przeciążony pracą, a co gorsza może na tyle „znać się” z dłużnikiem, że odbije się to na efektywności i szybkości egzekucji. W takim przypadku skorzystanie z prawa wyboru komornika na podstawie art. 8 pkt 5 ustawy 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji jest jedynym dobrym wyjściem.