Gdybym mógł zmienić jeden przepis...
Gdybym mógł zmienić jeden przepis, dokonałbym nowelizacji art. 171 ust. 1 i ust. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Pozwala on nałożyć karę grzywny do 5 mln zł i karę pozbawienia wolności do lat 3 na osobę, która bez zezwolenia prowadzi działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób. W praktyce przepis ten zawiera sankcje karne za bezprawne prowadzenie działalności bankowej. Dzisiejsze brzmienie tego przepisu stwarza jednak realne trudności w formułowaniu przez prokuratorów aktów oskarżenia przeciwko działalności tzw. parabanków. Niedookreślona koncepcja obciążania ryzykiem w inny sposób środków pieniężnych powierzonych przez klientów parabankom, wespół z konstrukcją domniemania niewinności oraz domniemania legalności działalności przedsiębiorców powoduje, że parabanki oraz ich obrońcy mogą w skuteczny sposób dowodzić, iż do bezprawnego prowadzenia działalności bankowej nie doszło, zaś ewentualne straty klientów tych przedsiębiorców mogą łączyć się z uszczerbkiem reputacyjnym naszego państwa.
Wskazany przepis, z uwagi na dynamikę zmian na rynku finansowym, potrzeby w zakresie ochrony klientów instytucji finansowych oraz dbałość o kwestie wizerunkowe państwa, wymaga szybkiej zmiany. Bez jego korekty jedyne realne mechanizmy prawne, jakie pozostaną państwu dla celów przeciwdziałania bezprawnemu funkcjonowaniu parabanków, to wpisanie takiego podmiotu na prowadzoną przez Komisję Nadzoru Finansowego listę ostrzeżeń publicznych (z tym zastrzeżeniem, że nie jest ona studiowana przez masowego odbiorcę, a tym samym nie realizuje celów „wczesnego ostrzegania” przed zagrożeniami) albo wszczęcie postępowania przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (o ile wystąpi podejrzenie naruszenia przez parabank zbiorowych interesów konsumentów). Na tym tle skuteczność działań państwa musi być wzmocniona przez przywołaną korektę art. 171 ust. 1 i ust. 3 ustawy – Prawo bankowe.