Dochodziłem w sądzie polubownym zapłaty 70 tys. zł z tytułu zwrotu wynagrodzenia za nienależyte wykonanie oprogramowania komputerowego. Sąd nie uznał jednak mojego roszczenia. Według mnie wyrok jest błędny, bo oddalono wszystkie moje wnioski dowodowe, a tym samym naruszono równy dostęp do sądu. Czy mogę zaskarżyć wyrok, powołując się na uchybienie klauzuli porządku publicznego?
Strona, która nie zgadza się z rozstrzygnięciem sądu polubownego, może w drodze skargi skierowanej do właściwego miejscowo sądu apelacyjnego (tj. tego, na obszarze którego znajduje się sąd, jaki byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny, a – w braku tej podstawy – do Sądu Apelacyjnego w Warszawie) żądać jego uchylenia, powołując się na uchybienia wymienione w art. 1206 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.). Jedną z podstaw skargi jest zatem sprzeczność wyroku sądu arbitrażowego z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (tzw. klauzula porządku publicznego).
Skarga powinna odpowiadać warunkom formalnym właściwym dla apelacji. Przy czym norma art. 368 k.p.c. zawierająca obligatoryjne elementy apelacji znajduje zastosowanie do omawianej skargi jedynie odpowiednio, czyli z uwzględnieniem ewentualnych różnic zachodzących pomiędzy nią a pozwem (np. w odniesieniu do rodzaju pisma, którego w tym przypadku nie można opatrzyć tytułem „apelacja”, lecz „skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego”). Postępowanie odbywa się według przepisów k.p.c. dotyczących apelacji. Skargę wnosi się co do zasady w ciągu dwóch miesięcy od daty doręczenia wyroku albo – gdy strona wniosła o uzupełnienie, sprostowanie bądź wykładnię wyroku – w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia przez sąd polubowny orzeczenia rozstrzygającego o wniosku. Wykluczone jest jednak domaganie się uchylenia wyroku sądu arbitrażowego po upływie pięciu lat od jego doręczenia.
Sąd, do którego wniesiono skargę, może – na wniosek jednej ze stron – zawiesić postępowanie na czas określony, aby ewentualnie pozwolić sądowi polubownemu na ponowne podjęcie postępowania w celu usunięcia podstaw do uchylenia jego wyroku. W podjętym postępowaniu sąd polubowny wykonuje czynności wskazane przez sąd powszechny (pomijamy w artykule dalsze kwestie związane z procedurą podjęcia przedmiotowego postępowania). Sąd na posiedzeniu niejawnym fakultatywnie wstrzymuje wykonanie wyroku sądu arbitrażowego. Może jednak uzależnić decyzję w tej kwestii od złożenia zabezpieczenia. Na postanowienie sądu co do wstrzymania wykonania orzeczenia przysługuje zażalenie. Trzeba podkreślić, że jeżeli strony nie postanowiły inaczej, uchylenie wyroku sądu polubownego nie powoduje wygaśnięcia zapisu na ten sąd.
Odnosząc się do pytania czytelnika, należy jednak zaznaczyć, że równy dostęp do sądu oznacza prawo do bycia wysłuchanym, zgłoszenia wniosków dowodowych, ale już nie automatyczne ich uwzględnienie przez sąd. Jeżeli zatem sąd polubowny uzna powództwo za nieuzasadnione, to nie ma potrzeby rozpatrywania wniosków dowodowych. Analogicznie stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 15 maja 2014 r., w sprawie o sygn. akt II CSK 557/13.
Powołanie się więc przez naszego czytelnika w ewentualnej skardze od wyroku sądu arbitrażowego na naruszenie klauzuli porządku publicznego jedynie ze względu na oddalenie jego wniosków dowodowych jest wątpliwe i raczej nie przyniesie oczekiwanego rezultatu.
WAŻNE
Skarga powinna odpowiadać warunkom formalnym właściwym dla apelacji.
Podstawa prawna
Art. 126–1261, art. 368 oraz art. 1206–1211 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).