Ile twarzy ma Warszawa? Historyczną i nowoczesną, biznesową i kulturalną, kojarzoną z rozwojem i tę, na której widać socmodernistyczne rysy. Modernizacyjny rozmach uczynił z Warszawy najnowocześniejsze miasto w kraju i centrum biznesowo-kulturalne. To tu powstały pierwsze ruchome schody w Polsce, oddano do użytku pierwszy klimatyzowany budynek z automatycznie otwieranymi drzwiami, a na dworcu, w latach 70., stworzono strefę VIP. Co jeszcze skrywają warszawskie budynki i historia miasta? Które warszawskie pastwisko stało się najsłynniejsze? Oto kilka warszawskich miejsc na mapie miasta wczoraj i dziś oraz ciekawostki z nimi związane.
.
1
Wczoraj: Domy Towarowe Centrum
Po zakończeniu II wojny światowej w Polsce zaczęła się odradzać gospodarka wolnorynkowa. W latach 1945-1948 komuniści przystąpili do przekształcenia gospodarki w całkowicie scentralizowaną. Działania te rozpoczęto od przejmowania majątków, fabryk, a później zajęto się handlem.
29 listopada 1947 roku ukazało się Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu o utworzeniu przedsiębiorstwa „Powszechne Domy Towarowe – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione” z siedzibą w Warszawie. Przedsiębiorstwo podlegało pod Ministra Przemysłu i Handlu i przedmiotem jego działalności było prowadzenie handlu detalicznego w domach towarowych i filiach
Na zdj. widok z Pałacu Kultury i Nauki. Widoczna ul. Marszałkowska, Domy Towarowe „Centrum” i ul. Kniewskiego (ob. Złota), rok 1971. Autor: Rutowska Grażyna. Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. www.nac.gov.pl.
Media
2
Dziś: Domy Towarowe Centrum
W 1993 udostępniono akcje Domów Towarowych Centrum S.A. W 1998 roku powstała spółka Galeria Centrum, która przejęła akcje pochodzące z prywatyzacji Domów Towarowych Centrum (spółki państwowej, powstałej z przedsiębiorstwa Państwowe Domy Towarowe). Spółka ta w 2009 upadła na skutek utraty płynności finansowej i została zlikwidowana.
fot. Flickr.com, Radek Kołakowski, Ściana Wschodnia, zdjęcie na licencji Creative Commons CC BY 2.0
Media
3 Wczoraj: Hala Koszyki
Media
4
Dziś: Hala Koszyki
W 2009 firma Avestus Real Estate, która kupiła halę, dokonała jej rozbiórki, zachowując jedynie dwie oficyny bramne. Pozostawiono także część ściany z głównym wejściem. Odbudowana hala została otwarta w październiku 2016 roku.
Media
5
Wczoraj: Pawilon Chemii
Bryła pawilonu Chemii była bardzo lekka. Budynek wykończony w 1960 roku składał się ze zwiewnych konstrukcji, wypełniony także tworzywami sztucznymi, które w latach 50. XX wieku były oznaką nowoczesności. Gmach został rozebrany w 2008 roku, co wywołało kontrowersje, bowiem obiekt był jednym ze znaczących stołecznych pomników powojennego modernizmu.
Na zdj. pawilon Chemii u zbiegu ulic Brackiej i Nowogrodzkiej w Warszawie (1961–1970). Autor: Siemaszko Zbyszko.
fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, www.nac.gov.pl
Media
6
Dziś: Vitkac
Na miejscu dawnego, modernistycznego pawilonu Chemii stanął dom handlowy Vitkac według projektu Stefana Kuryłowicza. Do wykończenia budynku użyto granitu, stali nierdzewnej, betonu architektonicznego, drewna egzotycznego oraz kwarcu.
fot. Radek Kołakowski
Media
7
Wczoraj: Dworzec Centralny
Do 1944 r. centralnym dworcem Warszawy był Dworzec Główny, który został zniszczony przez Niemców po powstaniu warszawskim. Lokalizacja nowego centralnego dworca kolejowego dla stolicy w obecnym miejscu została wyznaczona przez Biuro Odbudowy Stolicy w 1946 r.
W 1972 r. podjęto decyzję o budowie nowoczesnego dworca dalekobieżnego. Ukończono go 5 grudnia 1975 i wkrótce potem przejął on obsługę większości pociągów dalekobieżnych w Warszawskim Węźle Kolejowym
Na zdj.: Dworzec Centralny w Warszawie (1977–1978). Autor: Siemaszko Zbyszko. Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. www.nac.gov.pl
Media
8
Dziś: Dworzec Centralny
Przed Euro 2012 Dworzec Centralny został odnowiony. Prace remontowe rozpoczęły się w połowie 2010 i zostały zakończone na przełomie 2011 i 2012. Podczas prac remontowych zostały wymienione sufity podwieszane w galeriach na poziomie -1, usunięto punkty gastronomiczne, uporządkowano i zainstalowano nowy system informacji dla pasażerów, zainstalowano nowoczesne oświetlenie, biletomaty oraz udogodnienia dla osób niepełnosprawnych.
Na zdj.: Dworzec Centralny w Warszawie, fot. PKP S.A.
Media
9
Wczoraj: Dom Towarowy Braci Jabłkowskich
Dom Towarowy Braci Jabłkowskich rozpoczął działalność 7 listopada 1914. Modernistyczny gmach przy ulicy Brackiej 25 został wzniesiony w latach 1913-14, według projektu Karola Jankowskiego i Franciszka Lilpopa, na potrzeby powstałej pod koniec XIX wieku firmy "Bracia Jabłkowscy". Autorzy inspirowali się wielkimi francuskimi i niemieckimi domami towarowymi, a szczególnie zaprojektowanym przez Alfreda Messela domem Wertheima w Berlinie.
Poprzez bezpośrednie zaopatrywanie się u producentów, spółka wyeliminowała łańcuch pośredników i mogła zaoferować klientom tańszy produkt. Aby uprzyjemnić zakupy, otwarto na trzecim piętrze kawiarnię, a w sezonie letnim, na tarasie mieszczącym się na dachu, serwowano kefiry i soki owocowe, propagując idee zdrowego żywienia.
W maju 1950 roku odebrano budynek rodzinie Jabłkowskich i dom towarowy upaństwowiono. Od 1951 do 1970 roku w budynku mieścił się Centralny Dom Dziecka, następnie Dom Obuwia oraz siedziby biur, a od 1992 roku dom handlowy "Arka".
Na zdj.: Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy przy ul. Brackiej w Warszawie. Autor: Dulewicz Edward.
fot. ze zbiorów www.nac.gov.pl
Poprzez bezpośrednie zaopatrywanie się u producentów, spółka wyeliminowała łańcuch pośredników i mogła zaoferować klientom tańszy produkt. Aby uprzyjemnić zakupy, otwarto na trzecim piętrze kawiarnię, a w sezonie letnim, na tarasie mieszczącym się na dachu, serwowano kefiry i soki owocowe, propagując idee zdrowego żywienia.
W maju 1950 roku odebrano budynek rodzinie Jabłkowskich i dom towarowy upaństwowiono. Od 1951 do 1970 roku w budynku mieścił się Centralny Dom Dziecka, następnie Dom Obuwia oraz siedziby biur, a od 1992 roku dom handlowy "Arka".
Na zdj.: Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy przy ul. Brackiej w Warszawie. Autor: Dulewicz Edward.
fot. ze zbiorów www.nac.gov.pl">
Media
10
Dziś: Dom Towarowy Braci Jabłkowskich
W czerwcu 1996 roku reaktywowano firmę Bracia Jabłkowscy i zwrócono jej budynek handlowy przy Brackiej 25.
W roku 2010 rozpoczęła się budowa nowego domu towarowego na rogu ulic Brackiej i Chmielnej, jednak zamiast sklepów planowany był tu budynek biurowy, który został oddany do użytku we wrześniu 2011.
Agencja Gazeta
11
Wczoraj: ul. Wołoska i Lotników
Leżąca na Górnym Mokotowie ulica Wołoska nosiła w latach 1967-1992 nazwę Władimira Komarowa. Obecna nazwa to nawiązanie do Księstwa Wołoskiego i plemion Wołochów, zamieszkujących dawniej Bałkany. Po raz pierwszy na mapach stolicy pojawia się na początku XX wieku.
Na zdj.: Skrzyżowanie ulicy Wołoskiej z aleją Lotników w Warszawie (1954–1965). Autor: Siemaszko Zbyszko. Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. www.nac.gov.pl
Media
12
Dziś: Galeria Mokotów
Galeria Mokotów została oddana do użytku we wrześniu 2000 roku. W wyniku dwukrotnej rozbudowy (2002 i 2006) jej powierzchnia handlowa zwiększyła się do 62,5 tys. m². Na trzech poziomach znajduje się około 260 sklepów (m.in. hipermarket Carrefour) i punktów handlowych, fitness klub Calypso, kino Cinema City, inne usługi oraz parking dla 2300 samochodów.
Media
13
Dziś: Pałac Kultury i Nauki
Obecnie Pałac jest siedzibą wielu firm oraz instytucji użyteczności publicznej, takich jak kina, teatry i muzea, uczelni wyższych (m.in. Collegium Civitas), władz Polskiej Akademii Nauk oraz Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. Organizowane są tam także różnego typu wystawy i targi, m.in. od 1958 przez wiele lat były organizowane Międzynarodowe Targi Książki i towarzyszące im kiermasze, a także przez kilka lat (na przełomie XX i XXI wieku) targi Komputer Expo. Mieści się w nim słynna sala konferencyjno-widowiskowa na 3000 osób (Sala Kongresowa), Muzeum Techniki, Muzeum Ewolucji PAN, Muzeum Domków dla Lalek oraz Pałac Młodzieży wraz z basenem.
Media
Reklama
Reklama