Biura ds. przestępczości zorganizowanej zostaną przeniesione z Prokuratury Krajowej do prokuratur apelacyjnych. Po rozdzieleniu funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego prokuratury apelacyjne nie zostaną zlikwidowane.
Już od początku przyszłego roku najważniejsze postępowania przygotowawcze dotyczące m.in. przestępczości zorganizowanej i korupcji nie będą prowadzone przez prokuratorów pracujących w specjalnym Biurze Prokuratury Krajowej ds. Przestępczości Zorganizowanej. Tego typu śledztwa zostaną przeniesione do prokuratur apelacyjnych, przewiduje projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości nowelizującego Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.
- Proponowane w projekcie rozporządzenia usytuowanie wydziałów ds. przestępczości zorganizowanej w prokuraturach apelacyjnych nie oznacza likwidacji tego pionu prokuratury, a jedynie jego przeniesienie do jednostek niższego szczebla. Proponowana regulacja jest również zgodna z rządowym projektem zmiany ustawy o prokuraturze, która przewiduje między innymi rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego - mówi prokurator Katarzyna Szeska, rzecznik prasowy prokuratora generalnego.

Apelacje zostają

Przeniesienie biur ds. przestępczości zorganizowanej do prokuratur apelacyjnych ma być jednym z pomysłów na pozostawienie tego szczebla prokuratury. Pierwotnie bowiem, po rozdzieleniu funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, apelacje miały zostać zlikwidowane między innymi właśnie z uwagi na to, że nie prowadzą one obecnie własnych śledztw.
- Znajdujący się w Sejmie projekt zmieniający ustawę o prokuraturze przewiduje pozostawienie apelacji - wyjaśnia prokurator Katarzyna Szeska.
Rozwiązanie to jest zgodne z postulatami zgłaszanymi przez Stowarzyszenie Prokuratorów RP, które sprzeciwiało się likwidacji apelacji.
- Pozostawienie prokuratur apelacyjnych musi wiązać się ze zmianą ich zadań. Stowarzyszenie od dawna postulowało, żeby prokuratorzy apelacyjni prowadzili własne śledztwa np. przeciwko przestępczości zorganizowanej - mówi prokurator Cezary Kiszka, prezes Stowarzyszenia Prokuratorów RP. Dodaje, że Stowarzyszenie popiera pomysł przeniesienia biur do walki z przestępczością zorganizowaną do prokuratur apelacyjnych.
- Tego typu śledztwa przed 2006 rokiem były przecież prowadzone przez prokuratorów prokuratur apelacyjnych i okręgowych, więc jednostki te są przygotowane do wykonywania tego typu zadań - wyjaśnia Cezary Kiszka.

Potrzebna centralizacja

Prokuratorzy pracujący dziś w biurach zwalczających przestępczość zorganizowaną sprzeciwiają się proponowanym zmianom organizacyjnym. Ich zdaniem proponowane zmiany zmierzają do osłabienia prokuratorskiego pionu zwalczającego funkcjonujące w Polsce grupy przestępcze.
Trendy państw zachodnich, jak dotąd najlepiej radzących sobie z walką z tego typu przestępczością, zmierzają do zdecydowanego umocnienia pionów zarówno prokuratorskich, jak i policyjnych stawiających czoła przestępcom. Piony te umieszczane są na szczeblach centralnych organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości - czytamy w liście prokuratorów z Biura ds. Przestępczości Zorganizowanej do ministra sprawiedliwości.

Mniejsza skuteczność

O konieczności pozostawienia obecnego kształtu organizacyjnego tego pionu prokuratury przekonani są także prokuratorzy niezajmujący się na co dzień zwalczaniem przestępczości zorganizowanej. Ich zdaniem powrót tego pionu do apelacji doprowadzi do zmniejszenia skuteczności w zwalczaniu najpoważniejszych przestępstw.
- Giovani Falcone - włoski prokurator, wypowiedział kiedyś znamienne słowa, oceniając specyfikę zwalczania przestępczości zorganizowanej: to jest wojna, a wynik tej wojny zdecyduje, czy przestępczość zorganizowana zostanie zlikwidowana lub co najmniej ograniczona do rozmiarów, które nie będą stanowiły poważnego zagrożenia dla społeczeństwa. Żadne państwo nie wygra tej wojny, jeżeli będzie prowadzić politykę samoograniczenia sił i środków - mówi Jacek Skała, prokurator rejonowy z Krakowa i współzałożyciel Komitetu Obrony Prokuratorów. Jego zdaniem likwidacja Biura ds. Przestępczości Zorganizowanej, którą proponuje prokurator generalny, to właśnie przykład takiej polityki.

Niezależność zawodowa

W zamyśle autorów zmian utworzenie pionu zwalczającego przestępczość zorganizowaną w prokuraturach apelacyjnych wpłynie na zwiększenie niezależności zawodowej prokuratorów prowadzących tego typu śledztwa. Dziś bowiem w Biurze ds. Przestępczości Zorganizowanej pra- cują prokuratorzy niższych szczebli, także prokuratur rejonowych, którzy są tylko delegowani do pracy w jednym z biur Prokuratury Krajowej.
- Obecny system oparty na permanentnej delegacji prokuratorów do wydziałów ds. przestępczości zorganizowanej, bez możliwości awansu, stwarza zagrożenie dla samodzielności prokuratorów, gdyż delegację można odwołać lub skrócić - wyjaśnia prokurator Katarzyna Szeska.
Część prokuratorów uważa jednak, że to właśnie dziś prokuratorzy zajmujący się zwalczaniem przestępczości zorganizowanej mają zagwarantowaną niezależność zawodową, a po wejściu zmian w życie ulegnie to zmianie.
- Zmiany te mogą doprowadzić do dezorganizacji pracy prokuratury. Nieznany jest skład osobowy przyszłych wydziałów w ramach prokuratur apelacyjnych, a obawy o wykonanie czystek przez prokuratorów apelacyjnych są dość powszechnie zgłaszane przez prokuratorów pracujących w tych strukturach - mówi Małgorzata Bednarek, prokurator prokuratury apelacyjnej w Katowicach i prezes Niezależnego Stowarzyszenia Prokuratorów Ad Vocem.
Projekt nowelizacji Regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury został skierowany do konsultacji międzyresortowych. Ma on wejść w życie już od 1 stycznia przyszłego roku.
SZERSZA PERSPEKTYWA
Jak zwalczana jest przestępczość zorganizowana w Europie
Słowacja - przestępczością zorganizowaną zajmuje się prokuratura specjalna, która funkcjonuje w ramach prokuratury generalnej. Prokuratorzy pracujący w tej jednostce zarabiają lepiej niż pozostali prokuratorzy i podlegają specjalnym rygorom kwalifikacyjnym. Jej kompetencje pokrywają się z kompetencjami polskiego Biura ds. Przestępczości Zorganizowanej.
Niemcy - przestępczością zorganizowaną zajmuje się prokuratura ds. terroryzmu, która funkcjonuje na szczeblu prokuratury federalnej.
Włochy - działa prokuratura antymafijna, która usytuowana jest w prokuraturach przy sądach apelacyjnych. Każdy szef takiej prokuratury podlega bezpośrednio dyrektorowi urzędującemu w Rzymie. Kryterium zatrudnienia w takiej prokuraturze jest m.in. kilkunastoletni staż pracy w prokuraturze.
Hiszpania - działa prokuratura ds. terroryzmu, która jest wyodrębniona ze struktur prokuratury powszechnej.
Francja - w Ministerstwie Sprawiedliwości utworzono wydział ds. przestępczości zorganizowanej, który jednak nie prowadzi śledztw, gdyż jest to domena sędziów śledczych
Źródło: Forum dyskusyjne prokuratorów (www.prokuratorzy.net)