Pisali państwo niedawno, że przy wieloosobowych grobach murowanych nie wnosi się opłat za przedłużenie prawa do nich. Tymczasem porządkując właśnie tego typu grób moich rodziców, znalazłam przyklejoną do pomnika tabliczkę z informacją od zarządcy cmentarza komunalnego: „Grób przeznaczony do likwidacji z powodu braku opłaty”. Od pracowników nekropolii dowiedziałam się, że powodem planowanej likwidacji jest upływ 20 lat od momentu pogrzebania zwłok w tej mogile. Wobec sprzecznych informacji chciałabym upewnić się, czy powinnam zapłacić – pisze pani Anna.
Nie. Żądanie zarządcy cmentarza jest nieuprawnione, a po stronie czytelniczki stoją zarówno przepisy, jak i orzecznictwo sądowe. Ale po kolei.
Zgodnie z ogólną zasadą grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem 20 lat. Po tym okresie zarządca cmentarza może (ale nie musi) zdecydować, że w danym miejscu zostanie pochowany inny zmarły. Wówczas dotychczasowy grób zostaje zlikwidowany, a na jego miejscu powstaje nowa mogiła poświęcona zupełnie innej osobie. Szczątki ze zlikwidowanego grobu zostają przeniesione do innej części nekropolii.
Ale uwaga, istnieje możliwość zablokowania ponownego wykorzystania tego samego grobu. W tym celu należy złożyć do zarządcy cmentarza zastrzeżenie i uiścić stosowną opłatę za zachowanie miejsca grzebalnego na następne 20 lat. Zyskuje się wówczas gwarancję, że na miejscu dotychczasowego grobu – np. rodzinnego – nie powstanie inna mogiła. Przepisy nie ograniczają kręgu osób, które mogą dokonać opłaty za prolongatę prawa do określonego miejsca pochówku. Może to więc zrobić ktokolwiek, komu zależy na tym, by utrzymać w danym miejscu grób określonej osoby.
Tu jednak pojawia się istotne zastrzeżenie, że obowiązek wnoszenia wspomnianej opłaty prolongacyjnej dotyczy wyłącznie grobów ziemnych, a więc takich, w których trumna spoczywa w ziemi i jest nią przysypana, a także grobu murowanego przeznaczonego dla pochówku wyłącznie jednej trumny.
Opłaty prolongacyjne nie mogą być natomiast pobierane za wieloosobowe groby murowane i mogiły przeznaczone do chowania urn zawierających szczątki ludzkie. Tego typu miejsca pochówku opłaca się raz, na etapie ich tworzenia i są one objęte wieczystą ochroną. Z tego powodu opłaty za grób z prawem do jego wymurowania są wyższe niż za grób ziemny.
W przypadku czytelniczki mamy do czynienia z grobem murowanym służącym do pochówku więcej niż jednej osoby, więc absolutnie nie można mówić o konieczności uiszczenia opłaty prolongacyjnej, co potwierdza orzecznictwo sądowe. Zarządca cmentarza nie ma prawa wysuwać opisanych przez panią Annę żądań finansowych, a w razie braku ich spełnienia grozić likwidacją grobu rodzinnego naszej czytelniczki.
Dodajmy, że opisywane zasady dotyczące poboru opłat obejmują w równej mierze cmentarze komunalne (gminnych), jak i wyznaniowe.
Niedozwolone praktyki na cmentarzach
Niestety, zarządcy nekropolii bezprawnie pobierają opłaty:
● za wyrażenie zgody na ustawienie pomnika nagrobnego na grobie (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 14 sierpnia 2013 r., sygn. akt II SA/Sz 212/13),
● za pochówek kolejnego zmarłego w tym samym, opłaconym już grobie (wyrok Wojewódzkiego Sądy Administracyjnego we Wrocławiu z 12 lutego 2015 r., sygn. akt III SA/Wr 810/14),
● opłata prolongacyjna obejmująca okres krótszy niż 20 lat (rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody dolnośląskiego z 20 listopada 2015 r., nr NK-N.4131.121.11.2015.JW1).
Podstawa prawna
Art. 7 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2126 ze zm.). Wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2010 r., sygn. akt I CSK 66/10.