W sierpniu planujemy wziąć ślub – pisze pan Marcin. – Będzie to ślub cywilny. Wiemy, że możliwe jest zawarcie związku małżeńskiego w plenerze, więc chcielibyśmy, by taka była nasza uroczystość. Jednak gdy poszliśmy do kierownika urzędu stanu cywilnego, ten zaprotestował i orzekł, że ślubu na łące nad jeziorem nam nie udzieli. Po dłuższych przekonywaniach trochę zmiękł, ale zapowiedział, że zanim wyrazi zgodę, obejrzy to miejsce. Od tej wizji lokalnej uzależnił swoją decyzję. Czy ma do tego prawo – pyta zmartwiony czytelnik.
Tak. Co prawda kierownik urzędu stanu cywilnego jest zobowiązany przyjąć oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński poza tymże urzędem, ale na terytorium własnej gminy. Może się to stać na wyraźne życzenie narzeczonych (nazywanych na tę okoliczność nupturientami). Są jednak dwa warunki: wybrane przez narzeczonych miejsce ceremonii musi umożliwić zachowanie uroczystej formy oraz powinno być bezpieczne dla wszystkich obecnych. Jeżeli w ocenie urzędnika nie spełnia tych wymagań, może on odmówić udzielenia ślubu w tym miejscu. Powinien wtedy sformułować w tej sprawie decyzję administracyjną. Kierownik urzędu stanu cywilnego, który przyjął oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, sporządza akt małżeństwa najpóźniej w następnym dniu roboczym.
Warto wiedzieć, że ślub poza urzędem jest dość kosztowny. W takim przypadku, obok należności za sporządzenie aktu małżeństwa (84 zł), trzeba wnieść dodatkową opłatę na rzecz gminy. Wynosi ona 1000 zł i służy pokryciu kosztów udziału kierownika urzędu stanu cywilnego w uroczystości poza urzędem, przede wszystkim dojazdu lub zapewnienia zastępstwa w urzędzie.
Jeżeli jednak decyzja o zawarciu małżeństwa poza urzędem stanu cywilnego podyktowana jest szczególnymi okolicznościami (na przykład stanem zagrożenia życia lub zdrowia albo pozbawieniem wolności), spisanie aktu w innym miejscu nie powoduje żadnych dodatkowych opłat.
Także obecnie kierownik urzędu stanu cywilnego może przyjąć oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński poza lokalem swojego urzędu, jeżeli zachodzą uzasadnione przyczyny. Są one każdorazowo przez niego oceniane i interpretowane, wiele więc zależy od jego dobrej woli. Może wyrazić zgodę na ślub poza urzędem albo nie. Jeśli odmówi, powinien sformułować w tej sprawie decyzję administracyjną. Można się od niej odwołać do wojewody.
Podstawa prawna
Art. 85 ustawy z 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 1741 ze zm.). Par. 2 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z 22 stycznia 2015 r. w sprawie opłaty dodatkowej za przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego (Dz.U. z 2015 r. poz. 180).