Wprowadzenie dyrektywy nakładania sankcji administracyjnej oraz zasad rozstrzygania zbiegu tego rodzaju odpowiedzialności z odpowiedzialnością karną – o takie zmiany w kodeksie postępowania administracyjnego zaapelowali wspólnie: porozumienie samorządów zawodowych i stowarzyszeń prawniczych (w jego skład wchodzą m.in. Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, Naczelna Rada Adwokacka czy Stowarzyszenie Prokuratorów RP) oraz rzecznik praw obywatelskich.
Za dużo sankcji
Potrzeba zmian staje się tym bardziej paląca, że – jak zauważają sygnatariusze apelu – w ciągu ostatnich 15 lat nastąpił znaczny wzrost liczby ustaw wprowadzających sankcje administracyjne, w szczególności kary pieniężne. Nierzadko są one nawet wyższe niż grzywny wymierzane za podobne do danego deliktu administracyjnego wykroczenia lub przestępstwa. Problemem jest też coraz częstsze dublowanie się środków represji administracyjnej i karnej. „Wzrost przepisów przewidujących wysokie administracyjne sankcje pieniężne powoduje, że w sferze oddziaływania tych sankcji znajduje się coraz większa liczba podmiotów, w tym osób fizycznych; począwszy od osób, które dokonały bez zezwolenia wycinki drzew na swoim gruncie, przez osoby, które naruszyły przepisy ruchu drogowego, a skończywszy na osobach, które prowadzą działalność gospodarczą, np. w zakresie produkcji żywności czy działalności transportowej” – napisano w stanowisku.
Zdaniem sygnatariuszy występowanie i stosowanie równolegle dwóch lub więcej rodzajów odpowiedzialności prawnej za ten sam czyn budzi wątpliwości co do zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego. W związku z tym w stanowisku wysunięto postulat podjęcia odpowiednich prac legislacyjnych, które doprowadziłyby do uzupełniania k.p.a. o takie instytucje, jak m.in. odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej czy przedawnienie nałożenia i ściągalności kary. Zalecono również stworzenie zamkniętego katalogu dyrektyw wymiaru kar, na który składałyby się: okoliczności naruszenia, czas jego trwania, stopień naruszenia, stopień przyczynienia się podmiotu podlegającego ukaraniu do jego powstania, możliwości finansowe ukaranego i korzyści, jakie odniósł w wyniku deliktu.
Za dużo kandydatów
Porozumienie samorządów zawodowych i stowarzyszeń prawniczych przedstawiło również stanowisko na temat rządowego projektu zmian w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa, która wprowadza m.in. zasadę, że członkowie KRS wybierani są w wyborach bezpośrednich. Stowarzyszenie, choć pozytywnie odnosi się do propozycji utworzenia w tym celu 11 okręgów wyborczych, to jednak krytykuje pomysł, aby decyzja co do ich tworzenia miała należeć do ministra sprawiedliwości. Zdaniem prawników właściwsze byłoby wyznaczanie ich w drodze ustawy, a okręgi powinny być powiązane z obszarem apelacji.
Porozumienie skrytykowało również, jako niezgodne z ustawą zasadniczą, rozwiązanie, zgodnie z którym KRS miałaby przedstawiać prezydentowi dwóch, a nie jednego kandydata na sędziego. Negatywnie oceniono również pomysł skrócenia kadencji obecnych członków rady.