Pani Monika po rozwodzie zamieszkała u babci razem z dzieckiem, które samotnie wychowuje. Ma niewielkie dochody, a babcia utrzymuje się tylko z renty. Do tej pory gmina odmawiała jej przyznania dodatku mieszkaniowego. Urzędnik twierdził, że zajmuje zbyt duże mieszkanie – jego powierzchnia użytkowa przekracza normy uprawniające do świadczenia. Czy teraz, skoro mieszkają w nim trzy osoby, babcia otrzyma dodatek? Jakich formalności powinna dopełnić – pyta czytelniczka.
Tomasz Tatomir Kancelaria Prawa Ochrony Środowiska i Prawa Gospodarczego „KoncepTT” / Dziennik Gazeta Prawna
Babcia pani Moniki ma prawo ponownie wystąpić o dodatek mieszkaniowy, a otrzyma go pod warunkiem że teraz łącznie spełnia wszystkie wymogi przewidziane w ustawie z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych. Mieszkanie musi mieć określoną normatywną powierzchnię użytkową, odpowiednią do liczby członków gospodarstwa domowego. Gdy w lokalu mieszkają trzy osoby, to jego powierzchnia użytkowa powinna wprawdzie wynosić maksymalnie 45 mkw., może jednak przekraczać ten wymiar o 30 proc. i wynosić 58,5 mkw. Dopuszczalne jest też przekroczenie powierzchni normatywnej o 50 proc., pod warunkiem że pokoje i kuchnia nie zajmują więcej niż 60 proc. powierzchni użytkowej lokalu. Jeśli wśród mieszkańców nie ma osoby niepełnosprawnej, np. poruszającej się na wózku inwalidzkim, to określona w ten sposób powierzchnia nie może zostać dodatkowo powiększona o 15 mkw.
Średni miesięczny dochód babci oraz wspólnie zamieszkałej z nią rodziny w przeliczeniu na jednego członka gospodarstwa domowego obliczany z okresu trzech miesięcy przed złożeniem wniosku nie może przekraczać 125 proc. najniższej emerytury, tj. obecnie 1103,20 zł (od 1 marca 2016 r. najniższa emerytura wynosi 882,56 zł).
Babcia powinna posiadać tytuł prawny do zajmowanego mieszkania (być najemcą, właścicielem lub mieć spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego).
Z wnioskiem o dodatek mieszkaniowy należy wystąpić do burmistrza lub prezydenta miasta. Dołącza się do niego deklarację o dochodach. W tym celu wypełnia się gotowe formularze wniosku i deklaracji dostępne w gminie i w internecie. Potrzebne są też dokumenty potwierdzające wysokość wykazanego dochodu, dowód tożsamości ze zdjęciem i potwierdzenie zapłaty czynszu za mieszkanie. We wniosku należy podać imię, nazwisko, datę urodzenia i adres wnioskodawcy, nazwę i siedzibę zarządcy domu, określić tytuł prawny do zajmowanego lokalu i jego powierzchnię użytkową, a w razie przekroczenia powierzchni normatywnej o 30 proc. wyszczególnić łączną powierzchnię pokoi i kuchni. Informuje się też o sposobie ogrzewania mieszkania i wody, o instalacji gazu przewodowego oraz liczbie osób w gospodarstwie domowym, w tym niepełnosprawnych, a także dochodach gospodarstwa domowego oraz wydatkach na mieszkanie za ostatni miesiąc. Prawdziwość większości z tych informacji powinien na wniosku potwierdzić zarządca domu. Z kolei w deklaracji o wysokości dochodów wyszczególnia się członków gospodarstwa domowego z ich datą urodzenia i stopniem pokrewieństwa, miejscem pracy, źródłem dochodu i jego wysokością. Deklaracja zawiera oświadczenie o tym, że dokumenty, na podstawie których został zadeklarowany dochód, wnioskodawca będzie przechowywał przez trzy lata.
Dodatek przyznawany jest na sześć miesięcy, licząc od pierwszego dnia następnego miesiąca po złożeniu wniosku. W trakcie jego pobierania wypłata może zostać wstrzymana, jeśli np. został przyznany na podstawie fałszywych danych.
OPINIA EKSPERTA
Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych określa warunki, w jakich może być przyznany dodatek, którego celem jest dofinansowanie wydatków na zajmowany lokal mieszkalny. Jego wysokość zależy od dochodu gospodarstwa domowego oraz liczby osób wspólnie mieszkających. Gdy np. w mieszkaniu o powierzchni 52,82 mkw. zameldowanych jest pięć osób, a faktycznie mieszkają jedynie dwie, to przy rozpatrywaniu wniosku zarówno do dochodu, jak i do obliczania normatywnej powierzchni użytkowej będą brane pod uwagę tylko one. Niezbędną przesłanką jest bowiem zamieszkiwanie (prowadzenie gospodarstwa domowego) w danym lokalu. Trzeba się wówczas liczyć z odmową przyznania dodatku mieszkaniowego, pomimo wykazania niskiego dochodu, z uwagi na przekroczenie normy powierzchni użytkowej na jednego mieszkańca, w tym przykładzie zaledwie o 0,82 mkw. Normatywna powierzchnia użytkowa lokalu w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego nie może przekraczać dla dwóch osób 40 mkw. plus 30 proc., tj. 52,0 mkw. Zwiększa się ją o 15 mkw., jeśli mieszka w nim osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku inwalidzkim lub której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.
Jak wskazał NSA w orzeczeniu z 25 października 2006 r. (OSK 1382/05), taka konieczność nie musi wynikać z orzeczenia o niepełnosprawności. Osoba ubiegająca się może ją wykazywać dowolnymi środkami dowodowymi, w tym dowodem z dokumentu prywatnego, jakim jest zaświadczenie lekarskie. Oczywiście w razie wątpliwości co do jego treści organ winien przeprowadzić postępowanie dowodowe. Dla potrzeb wyliczenia dodatku mieszkaniowego nie ma znaczenia to, że jeden z pokoi nie jest wykorzystywany do celów mieszkalnych, a stanowi np. pracownię malarską, bowiem sposób jego zagospodarowania i wykorzystanie lub nie do celów mieszkalnych nie ma znaczenia, gdyż o charakterze pomieszczeń decyduje urzędowo ich przeznaczenie – wyrok WSA w Krakowie z 6 marca 2008 r. (sygn. akt III SA/Kr 51/08).
Nieznaczne przekroczenie minimalnego dochodu nie zamyka możliwości uzyskania dodatku. Gdy nadwyżka nie przekracza wysokości dodatku, obniża się go o tę kwotę. Do dochodu nie wlicza się pomocy materialnej dla uczniów, dodatków dla sierot zupełnych, jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka, dodatku z tytułu urodzenia dziecka, dożywiania, zasiłków pielęgnacyjnych, zasiłków okresowych z pomocy społecznej, jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej, dodatku mieszkaniowego, dodatku energetycznego, zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o zapomodze pieniężnej dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny w 2007 r., świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej, o których mowa w przepisach ustawy z 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz.U. poz. 693 i 1220). Od tego roku nie wlicza się również świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2016 r. poz. 195), oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2015 r. poz. 332 ze zm.), czyli dodatku wypłacanego z programu 500 plus.
Podstawa prawna
Art. 2–8 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. nr 71, poz. 734).