Część przedsiębiorców nie reguluje terminowo zobowiązań, kredytując swoją działalność kosztem kontrahentów. Jednak kontrahenci mogą domagać się od dłużnika m.in. kwoty o równowartości 40 euro. Jakie warunki muszą spełniać, występując z takim żądaniem?



Uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika określają przepisy art. 10 ust. 1 ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Regulacje te dotyczą terminów zapłaty w transakcjach, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub świadczenie usług, dokonywane przez przedsiębiorców, niektóre jednostki publiczne, osoby wykonujące wolne zawody, a także oddziały i przedstawicielstwa firm zagranicznych. Wspomniane przepisy przewidują w szczególności, że wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do ustawowych odsetek, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego ten, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Kwota ta stanowi rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Oprócz tych 40 euro wierzycielowi przysługuje również zwrot – w uzasadnionej wysokości – poniesionych kosztów związanych z odzyskiwaniem należności, przewyższających tę wymienioną kwotę.
Ustawowe regulacje budziły jednak wątpliwości. Dotyczyły one tego, w jakich okolicznościach istnieje możliwość żądania od dłużników 40 euro. Wątpliwości wyjaśnił Sąd Najwyższy (SN) w uchwale z 11 grudnia 2015 r., sygn. akt III CZP 94/15. SN wskazał, że rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy, przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, iż koszty te zostały poniesione. Roszczenie o taką rekompensatę powstaje bowiem po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z przepisami.
Uchwała SN potwierdziła, że 40 euro rekompensaty jest uprawnieniem wierzyciela nawet wtedy, gdy faktycznie nie poniósł żadnych kosztów odzyskania należności.