Wspólnotowy znak towarowy zostanie zastąpiony przez unijny znak towarowy. Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) zmieni nazwę na Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Zmieni się ponadto wysokość opłat urzędowych za rejestrację i przedłużenie ochrony oraz sposób ich wyliczania.
23 marca 2016 r. zaczną obowiązywać postanowienia zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2424 z 16 grudnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego i rozporządzenie Komisji (WE) nr 2868/95 wykonujące rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 2869/95 w sprawie opłat na rzecz Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory).
Celem zmian jest dostawanie do postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z 16 grudnia 2015 r. odnoszącej się do znaków towarowych. Docelowo ta nowa dyrektywa zastąpi dyrektywę 2008/95/WE, która miała zbliżyć ustawodawstwa państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych – ostatecznie ta traci bowiem moc 15 stycznia 2019 r. ramka 1

RAMKA 1

Co wprowadzi nowa dyrektywa o znakach towarowych

12 stycznia 2016 r. weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z 16 grudnia 2015 r., odnosząca się do znaków towarowych (docelowo zastępująca dyrektywę 2008/95/WE – ta ostatnia traci moc 15 stycznia 2019 r.). Została uchwalona jako wyraz kompromisu pomiędzy państwami członkowskimi UE, umożliwiającego realizację celu, jakim jest wspieranie dobrze funkcjonującego rynku wewnętrznego.

Oto najważniejsze zmiany, jakie wprowadza:

1 Zmiana legalnej definicji znaku towarowego. Dotychczasowa definicja stawiała wymóg jego „graficznej przedstawialności”. Nowa regulacja z tego warunku rezygnuje, zgodnie z nią: „Znak towarowy może się składać z jakichkolwiek oznaczeń, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, lub rysunków, liter, cyfr, kolorów, kształtu towarów lub ich opakowań lub dźwięków, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają:

a) odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw; oraz

b) przedstawienie ich w rejestrze w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego”.

Dla przedsiębiorców w praktyce może to oznaczać, że łatwiej będzie uzyskać pewną i jednoznaczną ochronę prawną na coraz bardziej atrakcyjne marketingowo niekonwencjonalne (nietradycyjne) oznaczenia, np. kolory, zapachy, smaki, dźwięki, hologramy (znaki optycznie zamienne) czy też znaki ruchome. Te ostatnie wykorzystywane są chętnie w multimedialnych strategiach marketingowych.

2 Jednolita procedura rejestracji i sprzeciwu wobec rejestracji. Państwa członkowskie mają obowiązek wprowadzić wydajną i szybką procedurę przed swoimi urzędami pozwalającą na wniesienie w trybie administracyjnym sprzeciwu wobec rejestracji zgłoszenia znaku towarowego w oparciu o tzw. względne podstawy odmowy rejestracji. Efekt? Uzyskanie rejestracji znaku może być szybsze, urzędy ograniczać się bowiem będą jedynie do badania bezwzględnych przesłanek rejestracji. Cel ten zostanie osiągnięty, pod warunkiem że zgłoszony znak nie znajduje się w kolizji z innym wcześniejszym prawem. Kolizja taka może spowodować złożenie sprzeciwu i powstanie sporu. Spór ma być prowadzony nie przed sądem, tylko przed organem administracji publicznej, co znacznie obniża koszty i może przyspieszyć procedury.

Uwaga!

Polska wprowadza tryb sprzeciwowy w ramach systemu rejestracji znaków towarowych od 15 kwietnia 2016 r.

3 Procedura wygaśnięcia lub unieważnienia znaku towarowego w trybie administracyjnym. Państwa członkowskie mają obowiązek wprowadzić wydajną i szybką procedurę stwierdzenia wygaśnięcia oraz unieważnienia znaku towarowego w trybie administracyjnym przed swoimi urzędami. Administracyjna procedura unieważnienia przewiduje, że unieważnienia znaku towarowego dokonuje się w oparciu o co najmniej następujące podstawy: znak towarowy nie powinien był zostać zarejestrowany, ponieważ niespełnione zostały bezwzględne podstawy rejestracji lub znak towarowy nie powinien był zostać zarejestrowany z powodu istnienia wcześniejszego prawa, kwalifikowanego w katalogu względnych przeszkód rejestracji. Procedura administracyjna ma przewidywać, że do złożenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia lub o unieważnienie w przypadku istnienia bezwzględnych przeszkód rejestracji, uprawniony jest każdy, a w razie zaistnienia względnych podstaw rejestracji - właściciel wcześniejszego znaku towarowego oraz osoba, która jest upoważniona na mocy stosownych przepisów do wykonywania praw wynikających z chronionej nazwy pochodzenia lub chronionego oznaczenia geograficznego.

Uwaga!

Polska wprowadza tryb unieważniania i wygaszania znaków towarowych w odniesieniu do bezwzględnych przeszkód rejestracji oparty na actio popularis od 15 kwietnia 2016 r.

4 Nowe regulacje w zakresie zwalczania naruszeń znaków towarowych w odniesieniu do towarów znajdujących się w tranzycie na terytorium UE.

Unijny znak zamiast wspólnotowego i EUIPO zamiast OHIM
Rozporządzenie zmienia nazewnictwo znaków towarowych Unii Europejskiej. Od 23 marca br. wszystkie dotychczasowe „wspólnotowe znaki towarowe” zostaną automatycznie przekształcone w „znaki towarowe Unii Europejskiej” lub „zgłoszenia znaków towarowych Unii Europejskiej”.
Ponadto dotychczasowa nazwa Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM), właściwego w sprawach znaków wspólnotowych, zostanie zmieniona na Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (European Union Intellectual Property Office, EUIPO). Ta zmiana też wejdzie w życie 23 marca.
Przypomnijmy: OHIM to urząd zarządzający wspólnotowym znakiem towarowym oraz zarejestrowanym wzorem wspólnotowym. Współpracuje z krajowymi i regionalnymi urzędami ds. własności intelektualnej w UE. Jak podaje OHIM, od 1996 r. rozpatrzył on w swojej siedzibie w hiszpańskim Alicante ponad 1,3 mln zgłoszeń wspólnotowych znaków towarowych w 23 językach UE z prawie każdego kraju i regionu świata.
Zmiana opłat za ochronę
Rozporządzenie zmieni także wysokość opłat związanych z uzyskaniem i utrzymaniem ochrony znaków towarowych Unii Europejskiej, które pobierać będzie EUIPO (dawny OHIM). Nie tylko zmieniono ich wysokość, lecz także zmodyfikowano zasady naliczania.
Obniżona została m.in. opłata podstawowa za zgłoszenie znaku indywidualnego – w przypadku zgłoszenia drogą elektroniczną zamiast 900 euro od 23 marca wyniesie ona 850 euro. Jednocześnie zmieniono system naliczania opłat w zależności od klas towarowych objętych zgłoszeniem. W starym systemie opłata podstawowa za zgłoszenie znaku indywidualnego obejmuje trzy klasy towarowe, tzn. opłata za zgłoszenie obejmujące jedną, dwie lub trzy klasy jest taka sama. Zwiększa się dopiero w przypadku zgłoszenia obejmującego więcej niż trzy klasy towarowe – wówczas dodatkowa opłata wynosi 150 euro za każdą klasę powyżej trzeciej.
Po zmianach przewidziana w rozporządzeniu opłata podstawowa za zgłoszenie indywidualnego znaku obejmować będzie tylko jedną klasę towarową. Dodatkowa opłata za drugą klasę wyniesie 50 euro, ale dodatkowa opłata za każdą kolejną klasę – 150 euro. Oznacza to, że koszty uzyskania ochrony dla znaku towarowego obejmującego jedną klasę towarową po wejściu w życie rozporządzenia będą niższe, koszty uzyskania ochrony w przypadku zgłoszenia obejmującego dwie klasy towarowe będą identyczne, koszt uzyskania ochrony w przypadku zgłoszenia obejmującego więcej niż dwie klasy towarowe będzie zaś wyższy.
Niższa opłata podstawowa za zgłoszenie znaku indywidualnego w jednej klasie może zachęcić właścicieli znaków towarowych do skorzystania z unijnego systemu ochrony znaku. Natomiast wyższa opłata za rejestrację znaku towarowego w większej liczbie klas może zniechęcić właścicieli znaków do obejmowania zgłoszeniem większej liczby klas towarowych niż klasy, w których znak towarowy jest rzeczywiście używany, a tym samym ma zapobiegać blokowaniu innym uczestnikom obrotu możliwości uzyskiwania ochrony dla ich znaków towarowych w tych klasach.
Taniej za przedłużenie
Bardziej odczuwalna jest natomiast obniżka opłat związanych z przedłużeniem ochrony unijnego znaku towarowego.
W przypadku wniosku składanego drogą elektroniczną opłata podstawowa za przedłużenie ochrony znaku indywidualnego obniżona została z 1350 euro do 850 euro.
W przypadku tego rodzaju opłat również zmieniono system naliczania opłat w zależności od klas towarowych objętych rejestracją – obecnie opłata podstawowa za przedłużenie ochrony znaku indywidualnego obejmuje trzy klasy towarowe, tzn. opłata za przedłużenie rejestracji obejmującej jedną, dwie lub trzy klasy jest taka sama, zwiększa się dopiero w przypadku rejestracji obejmującej ponad trzy klasy towarowe – dodatkowa opłata za każda klasę powyżej trzech wynosi 400 euro. Przewidziana w rozporządzeniu opłata podstawowa za przedłużenie indywidualnego znaku obejmować będzie tylko jedną klasę towarową. Dodatkowa opłata będzie wymagana za każdą kolejna klasę, jednak będzie ona wynosiła tylko 50 euro za drugą klasę i 150 euro za każdą kolejną. Oznacza to, że opłaty za przedłużenie ochrony unijnego znaku towarowego będą po wejściu w życie rozporządzenia niższe od obecnie obowiązujących opłat za przedłużenie ochrony znaku towarowego wspólnotowego, niezależnie od liczby klas objętych rejestracją znaku. Ponadto będą to dość znaczące różnice, np. dla rejestracji w jednej klasie – 500 euro, w dwóch klasach – 450 euro, a w czterech klasach – 500 euro; dalej w przypadku każdej kolejnej klasy objętej rejestracją różnica ta się zwiększa.
Nowe formularze
Jak informuje OHIM, 23 marca 2016 r. nastąpi automatyczna aktualizacja formularzy internetowych oraz kalkulatora opłat, tak aby odpowiadały one nowemu systemowi.
Nową wysokość opłat przedstawiono w załączniku 1 do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2424.
!Nowy system naliczania opłat ma zachęcić właścicieli znaków towarowych do skorzystania z unijnego systemu ochrony znaku. Zniechęcać ma natomiast do rejestrowania znaków w wielu klasach.
Tabela 1. Jak zmieni się wysokość opłat za uzyskanie i przedłużenie ochrony w EUIPO