Pan Ryszard od kilku lat zmaga się z poważną chorobą. – Mam dzieci, ale w ogóle mnie nie odwiedzają – skarży się czytelnik. – Na co dzień pomaga mi córka zmarłej konkubiny. W jaki sposób mogę jej przekazać mieszkanie, nie ponosząc wysokich opłat – zastanawia się pan Ryszard.
Istnieje możliwość przeniesienia własności lokalu zarówno za życia, jak i po śmierci osoby dysponującej mieszkaniem. Rozwiązaniem, które należy wziąć pod uwagę, jest sporządzenie testamentu notarialnego. Nie ma jednak gwarancji, że zstępni czytelnika nie wystąpią po jego śmierci z roszczeniem o zachowek. Mogą wtedy żądać połowy majątku, który przypadałby im, gdyby testamentu nie było.
Ponadto testament wywoła skutki dopiero po śmierci czytelnika. Warto więc wskazać dwa rodzaje umów, które spowodują przeniesienie własności natychmiast po ich zawarciu. Pierwszą z nich jest darowizna. Po sporządzeniu umowy w formie notarialnej osoba obdarowana stanie się właścicielem lokalu. Jednak zarówno dziedziczenie, jak i uzyskanie darowizny rodzą konsekwencje podatkowe. Nabywca nieruchomości, który nie jest bliskim krewnym darczyńcy, będzie musiał zapłacić wysoką daninę.
Najkorzystniejsze w sytuacji pana Ryszarda jest zawarcie umowy dożywocia. Polega ona na przeniesieniu własności nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie. Rozumie się przez to dostarczanie wyżywienia, ubrania, mediów, pielęgnowanie i pomoc w chorobie. Ustawa wskazuje, że dożywocie można zastrzec na rzecz osoby bliskiej zbywcy nieruchomości. Nie jest zatem konieczne, aby nabywca lokalu był członkiem rodziny.
Strony umowy dożywocia nie unikną opłat. Będą one jednak dużo niższe niż koszty dziedziczenia lub darowizny. Najpierw trzeba odwiedzić notariusza, który sporządzi odpowiednie dokumenty i w razie konieczności założy księgę wieczystą. Oprócz kosztów notarialnych przekraczających z reguły 1000 złotych, trzeba się też przygotować na zapłatę podatku od czynności cywilnoprawnych. Stawka tej daniny wynosi 2 proc. wartości rynkowej lokalu.
Podstawa prawna
Art. 908 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 827 ze zm.).