Pani Anna wybrała się wraz z koleżanką do restauracji. – Koleżanka jest niedowidząca, korzysta z pomocy psa przewodnika. Kelner nalegał, żeby zostawiła go przed wejściem. Tłumaczył, że w lokalu to ja mogę służyć wsparciem koleżance, a zwierzak nie może tam przebywać ze względów sanitarnych. Wydawało mi się, że osoby niewidome mogą wchodzić z psem przewodnikiem wszędzie, ale może się mylę – zastanawia się czytelniczka.
Krzysztof Wiśniewski, prawnik w Instytucie Tyflologicznym Polskiego Związku Niewidomych / Dziennik Gazeta Prawna
Coraz więcej osób niewidomych korzysta z pomocy psa przewodnika. Choć jednak uregulowano tę kwestię prawnie, wciąż dochodzi do takich sytuacji jak opisana przez panią Annę. Tymczasem z art. 20 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wynika, że mają one prawo wstępu wraz z psem przewodnikiem do obiektów użyteczności publicznej, w tym także do lokali gastronomicznych. – Niewpuszczenie psa przewodnika osoby niewidomej do restauracji jest naruszeniem przytoczonego przepisu. Warto również podkreślić, że zasłanianie się sanepidem jest w przypadku psa przewodnika osoby niewidomej nieuzasadnione – podkreśla Krzysztof Wiśniewski, prawnik w Instytucie Tyflologicznym Polskiego Związku Niewidomych.
Niestety, wciąż pokutuje brak podstawowej wiedzy o tym, jak ważną rolę odgrywają psy asystujące osobom niepełnosprawnym. One ciężko pracują, zastępując niewidomym oczy, dzięki czemu mogą szybciej i bezpieczniej przemieszczać się w terenie niż z białą laską. Potrafią m.in. odnaleźć wolne miejsce w autobusie, wskazać ławkę, pomóc ominąć przeszkodę. Obecność psa ułatwia niewidomym kontakty z innymi ludźmi i umożliwia prowadzenie aktywniejszego trybu życia.
Brak takiej wiedzy w żaden jednak sposób nie usprawiedliwia zachowania takiego jak to opisane w liście naszej czytelniczki. Jeśli dochodzi do sytuacji, w której obsługa lokalu nie chce wpuścić psa, trzeba się zwrócić o interwencję do menedżera restauracji. Ten powinien znać przepisy, zwłaszcza że większość właścicieli organizuje szkolenia dla pracowników, m.in. również w zakresie traktowania osób niepełnosprawnych, w tym niewidomych. Jeśli i to nie pomoże, sprawę można skierować do sądu, a restauracja będzie musiała liczyć się z grzywną. Wprawdzie przytoczona już ustawa o rehabilitacji osób niepełnosprawnych nie wskazuje, jakie sankcje grożą za naruszenie jej przepisów, ale kara może grozić za naruszenie przepisu kodeksu wykroczeń. Ten zaś mówi, że kto, zajmując się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie, bez uzasadnionej przyczyny odmawia jego sprzedaży, podlega karze grzywny (nawet do 5 tys. zł).
Psa przewodnika można również zabrać na kąpieliska i plaże oraz do parków narodowych i rezerwatów przyrody. Osoby niewidome i niedowidzące mają także prawo korzystać z pomocy wyszkolonego czworonoga w środkach transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i wodnego oraz w innych środkach komunikacji publicznej. To oznacza, że niezależnie od stosunku współpasażerów do obecności psa nie mogą oni domagać się od niepełnosprawnego, by nie korzystał z takiej pomocy. Kierowcy w pojazdach komunikacji publicznej są przeważnie świadomi, że nie mogą odmówić wstępu osobom niewidomym z psem. Jeśli nawet wśród pasażerów znajdą się tacy, którym nie będzie się to podobać, kierujący pojazdem powinien interweniować.
Aby osoba niepełnosprawna mogła skorzystać z tego typu uprawnień, konieczne jest wyposażenie psa asystującego w uprząż i posiadanie certyfikatu, który potwierdzi jego status, oraz zaświadczenia o wykonaniu wymaganych szczepień weterynaryjnych. Warto też podkreślić, że osoba niepełnosprawna nie ma obowiązku zakładania psu asystującemu kagańca oraz prowadzenia go na smyczy. Ale uwaga! Nie jest zwolniona z odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez towarzyszącego jej zwierzaka. ©?
Gdzie pies przewodnik powinien być mile widziany
Przepisy wymieniają budynki i ich otoczenie przeznaczone na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub telekomunikacyjnych oraz innych ogólnodostępnych budynkach przeznaczonych do wykonywania podobnych funkcji, w tym także biurowych i socjalnych.
Podstawa prawna
Art. 20 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. poz. 721). Art. 24, art. 135 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2015 r. poz. 1094).
PORADA EKSPERTA
Pierwszym krokiem, jaki warto podjąć, jest rozmowa z kierownikiem lokalu. Należy wspomnieć przytoczony artykuł ustawy oraz przedstawić certyfikat potwierdzający status psa przewodnika i zaświadczenia o wykonaniu wymaganych szczepień weterynaryjnych. Jeżeli wyjaśnienia nie przyniosą rezultatu, pozostaje droga sądowa. Osoba niewidoma może wnieść pozew do sądu i powołać się na art. 135 kodeksu wykroczeń, który dotyczy odmowy sprzedaży usługi gastronomicznej bez uzasadnionej przyczyny. Sąd wymierzy karę grzywny osobie, która dopuściła się takiego czynu. Ponadto można również złożyć pozew cywilny przeciwko restauracji o zadośćuczynienie za szkody moralne. Osoby niewidome, które szukały sprawiedliwości w sądach, uzyskują satysfakcjonujące wyroki, mimo że przepisy dotyczące psów przewodników obowiązują od niedawna.