Rzecznik praw obywatelskich wystąpił do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego dotyczącego zakresu uprawnień sądu wieczystoksięgowego w ramach badania prawidłowości wniosku o wpis do księgi wieczystej.

Na tle skarg wpływających do rzecznika wyłonił się problem rozbieżnej wykładni przepisów określających zakres uprawnień sądu wieczystoksięgowego w ramach badania prawidłowości wniosku o wpis do księgi wieczystej.

W szczególności rozbieżność dotyczy tego, czy w ramach swojej kognicji sąd wieczystoksięgowy jest uprawniony do uwzględnienia okoliczności niepowołanych wprawdzie w treści wniosku o wpis i załączonych do niego dokumentach, lecz znanych sądowi z urzędu.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2003 r. został wyrażony pogląd, iż sąd nie może odmówić dokonania wpisu w księdze wieczystej na podstawie okoliczności, które są powszechnie znane lub doszły do jego wiadomości.

Z kolei w postanowieniu z dnia 15 grudnia 2005 r. SN stwierdził, że sąd wieczystoksięgowy może odmówić wpisu w księdze wieczystej, gdy istnieje znana mu urzędowo przeszkoda do jego dokonania.

RPO opowiada się za drugim poglądem. W ocenie rzecznika trudne do zaakceptowania wydaje się wąskie ujmowanie kognicji sądu wieczystoksięgowego, które uniemożliwiałoby uwzględnienie okoliczności, które są mu znane z urzędu, a które powodują, że wpis do księgi wieczystej wywołałby skutki niezgodne z powszechnie obowiązującym prawem.

PS/źródło:RPO