TEZA: Bez wyjaśnienia, kto powinien reprezentować spółkę, nie można ocenić, jak miało się oświadczenie jej kuratora do woli osób umocowanych do składania oświadczeń woli, w tym procesowych.
Sygn. akt I CZ 62/15
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO
z 9 lipca 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Sąd apelacyjny zawiesił postępowanie w sprawie z powództwa M.M., J.M., A.M. i D.M. przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Naukowo-Handlowemu P. SA na zgodny wniosek stron (art. 178 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.; dalej: k.p.c.), a następnie je umorzył wobec niezłożenia w terminie roku wniosku o jego podjęcie (art. 182 par. 1 k.p.c.). W zażaleniu na postanowienie powódka M.M. zarzuciła, że sąd wydał je z naruszeniem art. 182 par. 1 k.p.c., gdyż do zawieszenia postępowania doszło z uwagi na śmierć powoda i konieczność wezwania do udziału w sprawie jego następców. Postępowanie toczyło się z udziałem osób, które nie legitymowały się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. Wątpliwości budziły też kwestie związane z reprezentacją spółki, za którą działał kurator.
UZASADNIENIE
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie. Wskazał, że do umorzenia postępowania doszło na podstawie art. 182 par. 1 k.p.c. w związku z upływem terminu po zawieszeniu postępowania. Zauważył, że postanowienie o zawieszeniu postępowania wydane przez sąd II instancji może podlegać kontroli na podstawie art. 380 k.p.c. przy rozpoznawaniu środka zaskarżenia od postanowienia o umorzeniu postępowania, wydanego na podstawie art. 182 k.p.c. Inaczej prawidłowość oceny przesłanek zawieszenia postępowania – która skutkowała wydaniem postanowienia o umorzeniu, co prowadzi do zakończenia postępowania – pozostawałaby poza jakąkolwiek kontrolą. SN wskazał, że sąd II instancji prawidłowo orzekł o zawieszeniu postępowania, a następnie o jego podjęciu z udziałem następców prawnych zmarłego powoda.
Po wydaniu tych orzeczeń powódka i następcy prawni wraz z kuratorem spółki złożyli przed sądem II instancji oświadczenia, że postępowanie powinno być zawieszone na ich zgodny wniosek. W ciągu roku od tej daty nie uzyskali postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, ale ich statusu druga strona nie kwestionuje. Problem w tym, że oświadczenie o zgodzie na zawieszenie postępowania złożył w imieniu spółki kurator działający na podstawie art. 42 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej: k.c.), zgodnie z którym, jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów – sąd ustanawia dla niej kuratora.
Niezależnie od wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania po uwzględnieniu tego wniosku, sąd II instancji prowadził czynności zmierzające do wyjaśnienia, kto powinien reprezentować spółkę, w tym również w dacie złożenia tego oświadczenia. Bez ustalenia tych okoliczności nie można ocenić, jak miało się oświadczenie kuratora pozwanej do woli osób umocowanych do składania oświadczeń woli, w tym i procesowych, za spółkę – podkreślił Sąd Najwyższy. ©?