Agnieszka Ziółek radca prawny w kancelarii CMS / Dziennik Gazeta Prawna
Trzy pytania do eksperta
Nowością w opublikowanej właśnie nowej ustawie – Prawo restukturyzacyjne jest instytucja przygotowanej likwidacji. Dla kogo jest ona przeznaczona?
Przygotowana likwidacja, dla której inspiracją był znany m.in. w Stanach Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii tzw. pre-pack, to instrument interesujący z punktu widzenia podmiotów, które zainteresowane byłyby inwestycją w restrukturyzowane przedsiębiorstwo.
Istotą pre-packu (oraz jej polskiej wersji, tj. przygotowanej likwidacji) jest sprzedaż całości lub części przedsiębiorstwa dłużnika lub składników tego przedsiębiorstwa na warunkach uzgodnionych pomiędzy inwestorem a niewypłacalnym dłużnikiem jeszcze przed wszczęciem postępowania o ogłoszenie upadłości. Warunki te podlegają zatwierdzeniu przez sąd w wyniku rozpoznania wniosku składanego wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. W efekcie sprzedaż ma skutki sprzedaży egzekucyjnej, tj. w jej wyniku następuje bezobciążeniowe nabycie przedsiębiorstwa lub jego części.
Jakie korzyści odniesie inwestor?
Z punktu widzenia inwestora przygotowana likwidacja będzie szczególnie interesującym narzędziem, ponieważ pozwalać będzie na nabywanie aktywów niewypłacalnego podmiotu po korzystnej cenie oraz, co ważniejsze, w stanie bez obciążeń (za wyjątkiem np. służebności przesyłu, które utrzymują się w mocy). Inwestor będzie więc rozpoczynać działalność z czystą kartą, nie martwiąc się o zobowiązania swojego poprzednika, w tym wobec organów skarbowych. Nabycie aktywów w drodze przygotowanej likwidacji zapewniać mu będzie poziom bezpieczeństwa prawnego w zasadzie nieosiągalny przy standardowej transakcji nabycia przedsiębiorstwa oraz pozwalać będzie na znaczną redukcję kosztów związanych np. z procesem audytu prawnego (due diligence).
Czy wierzyciele mogą być spokojni, że ich prawa będą zagwarantowane?
Pomimo kontrowersji, które wzbudza instytucja pre-packów, m.in. ze względu na brak zaangażowania w nią wierzycieli restrukturyzowanego podmiotu, jest ona powszechnie spotykana w systemach prawnych szczycących się nowoczesnym podejściem do upadłości. Liczne zalety pre-packów neutralizują niebezpieczeństwa z nimi związane. Z punktu widzenia dłużnika i jego wierzycieli przygotowana likwidacja to odpowiedni instrument umożliwiający sprzedaż przedsiębiorstwa dłużnika przy uniknięciu spadku jego wartości związanego z długotrwałym prowadzeniem postępowania upadłościowego. A lepsze warunki sprzedaży majątku upadłego to także większe zaspokojenie dla jego wierzycieli.
W polskim wydaniu pre-packów sąd będzie miał obowiązek zatwierdzenia uzgodnionych warunków sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika lub jego części, w sytuacji gdy zaproponowana przez inwestora cena za nabywane aktywa będzie wyższa niż kwota, która byłaby możliwa do uzyskania w toku postępowania upadłościowego (pomniejszona o koszty postępowania). Jeżeli zaoferowana cena jest zbliżona do ww. kwoty, to sąd będzie miał możliwość zatwierdzenia warunków sprzedaży, jeżeli przemawia za tym ważny interes społeczny lub możliwość zachowania przedsiębiorstwa dłużnika.
Przygotowana likwidacja obarczona jest dodatkowymi wymaganiami, w przypadku gdy przedmiotowe aktywa obciążone są zastawem rejestrowym lub mają być nabyte przez podmiot w jakiś sposób związany z dłużnikiem. W pierwszej sytuacji pre-pack może dojść do skutku jedynie za uprzednią zgodą zastawnika. W drugim wypadku sprzedaż może zostać dokonana za cenę nie niższą niż cena oszacowania określoną w opinii biegłego powołanego przez sąd. Dzięki tym rozwiązaniom przygotowana likwidacja ma zapewniać równowagę pomiędzy interesami wierzycieli upadłego a postulatem kontynuacji funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika właściwym dla polityki drugiej szansy.