Podczas drugiego czytania nad projektem nowego Prawa konsularnego w Sejmie klub PiS zaproponował dwie poprawki do projektu. Oznacza to, że projekt wróci do sejmowej komisji spraw zagranicznych w celu prac nad poprawkami.

Jedna z dwóch wniesionych przez PiS poprawek odnosi się do zaproponowanego w projekcie rozszerzenia uprawnień konsula honorowego o czynności notarialne. Małgorzata Gosiewska z PiS uznała rozszerzenie kompetencji konsula honorowego w tym obszarze za "kontrowersyjne i niebezpieczne rozwiązanie". Tłumaczyła, że odpowiedzialność konsula honorowego za swoją działalność jest "honorowa, a więc de facto żadna". "Mieliśmy już w swojej historii przypadki mało honorowych zachowań konsulów honorowych" - zaznaczyła Gosiewska.

"Osoby wykonujące funkcję konsula honorowego nie przechodziły żadnych szkoleń, nie potrzebują zdawać egzaminu, jakim podlegają konsulowie zawodowi. Często nie znają języka polskiego" - wskazywała poseł PiS. "Z całym szacunkiem dla wielu zacnych konsulów honorowych przysparzających Polsce chluby" - dodała, ale "ich rola nie powinna być poszerzana o czynności, na których przecież się nie znają". "Ryzyko błędów, ale też i fałszerstw z tytułu takich czynności jest ogromne" - podkreśliła. Przypomniała, że notariusz w przypadku błędu ponosi odpowiedzialność swoim majątkiem.

PiS chce też pozostawienia dotychczasowych uregulowań dotyczących czynności konsula w zakresie legalizacji dokumentów polskich przeznaczonych do użycia za granicą - tego dotyczy druga poprawka PiS. "Rezygnację z tego rozwiązania głównie argumentowana była tym, że jest rzadko praktykowana" - mówiła Gosiewska. W ten sposób w jej ocenie polscy obywatele pozbawieni zostaną "w szczególnych przypadkach możliwości skutecznego powołania się przed obcymi sądami i urzędami na dowody wynikające z takiego dokumentu".

Sprawozdawca komisji poseł Marek Krząkała z PO podkreślił, że kwestia uprawnień notarialnych konsula honorowego wzbudziła dyskusję już na etapie prac w komisji. "Komisja stanęła na stanowisku, że możliwość taką należy dopuścić. Z założenia będą to bowiem przypadki bardzo jednostkowe, zachodzące w szczególnie uzasadnionych okolicznościach, na wniosek konsula honorowego i za każdorazową zgodą ministra (spraw zagranicznych)" - mówił.

Krząkała przypomniał, że propozycja nowych rozwiązań jest następstwem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego; wynika także z konieczności wprowadzenia do polskiej ustawy regulacji unijnych w obszarze pomocy konsularnej dla obywatela innego państwa członkowskiego, które nie ma przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego na terytorium państwa przyjmującego.

W październiku 2014 r. TK uznał za niekonstytucyjny przepis ustawy umożliwiający uregulowanie postępowania przed konsulem na poziomie pozaustawowym. Od połowy lat 80. XX w. w tej kwestii obowiązywało zarządzenie MSZ - akt prawny, który zgodnie z obecną konstytucją powinien mieć charakter wewnętrzny i obowiązywać tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu ten akt.

Poseł PO Jan Rzymełka powiedział, że jego klub będzie głosować za projektem ustawy. "To jest rzadka ustawa, która konsoliduje rozproszone ustawodawstwo w wielu miejscach" - podkreślił. W jego ocenie ułatwi to pracę konsuli.

W ocenie Piotra Pyzika z PiS ważne jest, że w projekcie rozszerzono obowiązki konsuli m.in. o "dbanie o poprawne relacje z krajami przebywania w każdym aspekcie kulturalnym, gospodarczym, ekonomicznym". Istotna jest też jego zdaniem odpowiedzialność konsula za kontakty ze środowiskami Polaków mieszkających poza granicami kraju.

Mirosław Pawlak z PSL podkreślił, że egzaminy konsularne opisane w projekcie wykluczą możliwość mianowania osób przypadkowych.

Adam Kępiński z SLD również chwalił konsolidację przepisów Prawa konsularnego oraz ich unowocześnienie. Jak podkreślił, skorzystano w tym zakresie z dobrych przykładów innych państw.

Klub Zjednoczonej Prawicy nie brał udziału w dyskusji nad projektem.

W rządowym projekcie ustawy uregulowano m.in. zasady powoływania konsulów, funkcje i czynności konsularne, zasady postępowania przed konsulem, opłaty konsularne oraz działalność konsulów honorowych. Do projektu wprowadzono pojęcie pomocy konsularnej - pomocy udzielanej obywatelowi polskiemu, np. w razie poważnego wypadku lub ciężkiej choroby, aresztowania lub zatrzymania, aktu przemocy czy w sytuacji konieczności nagłego powrotu do Polski, gdy nie ma on na to środków finansowych.

W projekcie Prawa konsularnego określono też zadania konsula w przypadku wystąpienia w jego okręgu zdarzeń mogących powodować zagrożenie dla zdrowia i życia lub bezpieczeństwa obywateli polskich. Nowe przepisy zobowiązują konsula do podejmowania działań mających na celu wsparcie bezpiecznego i sprawnego opuszczenia przez nich zagrożonego obszaru.

Nowe prawo ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z 1984 r. o funkcjach konsulów RP.(PAP)