W połowie kwietnia tego roku Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy o bankowym tytule egzekucyjnym (BTE) za niezgodne z ustawą zasadniczą (sygn. akt P 45/12). Posłowie PO przygotowali projekt dostosowujący prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.) do tego orzeczenia.

Zgodnie z nim usunięte zostaną wszystkie przepisy regulujące instytucję BTE – a więc artykuły od 96 do 98 prawa bankowego. Posłowie proponują, aby ustawa weszła w życie 1 sierpnia 2016 r. Tak długie vacatio legis pozwoli ich zdaniem nieco ulżyć doli klientów banków, którzy po wyeliminowaniu BTE z porządku prawnego będą zapewne zobowiązywani do składania w formie aktu notarialnego oświadczenia o poddaniu się egzekucji (art. 777 par. 1 pkt 4 k.p.c.). A jest niemal pewne, że koszty tego będą przerzucane właśnie na klientów. Zdaniem posłów dzięki maksymalnemu wydłużeniu terminu wejścia w życie noweli (1 sierpnia 2016 r. wchodzi w życie wyrok TK) banki będą miały możliwość dostosowania się do nowego otoczenia prawnego.
W projekcie przewidziano też, że instytucje finansowe będą mogły prowadzić egzekucje na podstawie BTE nawet po wejściu w życie noweli, o ile przed 1 sierpnia 2016 r. zostaną zaopatrzone przez sądy w klauzule wykonalności.
Projekt chwali Jerzy Bańka, wiceprezes Związku Banków Polskich.
– Wypełnia on w całości wskazania Trybunału Konstytucyjnego. Określenie terminu wejścia w życie noweli na sierpień przyszłego roku pozwoli bez komplikacji doprowadzić do końca te sprawy, które obecnie są w toku – tłumaczy.
Zgodnie z projektem przywilej egzekwowania należności bez konieczności prowadzenia postępowania sądowego przeciwko dłużnikom utracą jednak nie tylko banki. Posłowie chcą uchylić również art. 29a ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Przepis ten pozwala SKOK-om wystawiać tytuły egzekucyjne na podstawie ich ksiąg lub innych dokumentów. I na ich podstawie SKOK-i – podobnie jak banki dzięki BTE – mogą prowadzić błyskawiczną egzekucję z pominięciem ścieżki sądowej. Jak tłumaczą posłowie, choć TK nie zakwestionował tego przepisu wprost, to jednak mamy tutaj analogiczną sytuację jak w przypadku przepisów o BTE. Tej regulacji ustawy o SKOK również nie da się pogodzić z konstytucyjną zasadą równego traktowania (art. 32 ust. 1 ustawy zasadniczej).
Posłowie liczą na to, że nowela pozytywnie wpłynie na sytuację klientów banków.
„Brak możliwości wystawiania tytułów egzekucyjnych spowoduje konieczność prowadzenia przez banki i SKOK-i postępowania egzekucyjnego w postępowaniu sądowym. Zapewni to dłużnikom tych instytucji prawo do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Autorzy ostrzegają jednak, że usunięcie BTE może spowodować wzrost cen kredytów i pożyczek. Procedura dochodzenia roszczeń jest, co do zasady, bardziej skomplikowana i czasochłonna, a to spowoduje wzrost ryzyka kredytowego.
Etap legislacyjny
Projekt wpłynął do laski marszałkowskiej