Posiadam udziały we wspólnocie gruntowej po dziadku. Dodatkowo dysponuję wcześniejszą umową pisemną darowizny udziałów dokonanych na dziadka przez jego brata. Czy obecnie można dokonać aktualizacji udziałów, a jeżeli tak, to jaki organ jest do tego właściwy?
Tak.
Wspólnoty gruntowe są specyficzną formą współwłasności. Przy czym cała procedura dotycząca aktualizacji udziałów nie będzie prowadzona przed sądem cywilnym, ale organami administracji samorządowej. Wynika to z faktu, że wspólnoty gruntowe nie mają założonych ksiąg wieczystych, chociaż ustawodawca zamierza to zmienić (zob. druk sejmowy nr 3193).
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz.U. z 1963 r. nr 28, poz. 169 ze zm.) organem właściwym do ustalenia wykazu osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej jest starosta. Bazując na dokumentach przedłożonych przez właściwego miejscowo wójta oraz w oparciu o informacje znane mu z urzędu, wydaje on decyzję administracyjną,w której określa wielkość udziałów we wspólnocie gruntowej oraz obszar gospodarstwa rolnego. Od takiej decyzji przysługuje odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego. Obecnie problematyczne jest ustalanie wysokości udziałów, bowiem regułą było, że pisemne umowy darowizny w relacjach sąsiedzkich czy rodzinnych nie były zatwierdzane przez wójta. Nie oznacza to jednak, że nie mają one mocy prawnej, zwłaszcza jeśli zostały potwierdzone przez świadków czy poparte innymi dowodami w postępowaniu administracyjnym przed starostą.
Zatwierdzenie takie ma zawsze charakter wtórny i następczy, tym bardziej że ustawa nie precyzuje, w jakim terminie ma ono nastąpić. Warto podnieść, że zgodnie z art. 75 par. 1 k.p.a. za dowód może być uznane wszystko co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy. Mając taką decyzję, dopiero w dalszej kolejności starosta na podstawie art. 20 i 22 ustawy z 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 520) dokonuje aktualizacji rejestru budynków i gruntów, a także posiadanych zbiorów dokumentów.