Sądy powszechne nie są uprawnione do kontroli prawidłowości uchwał związków wyznaniowych - orzekł Sąd Apelacyjny w Białymstoku.

Sąd Okręgowy w Białymstoku odrzucił pozew kobiety o ustalenie nieważności uchwały Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie wyboru T.M. na muftiego.

W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 25 ust. 3 konstytucji stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie. W związku z powyższym sąd powszechny nie ma prawa ingerować w wewnętrzne sprawy każdego kościoła lub związku wyznaniowego. A taką sprawą jest wybór muftiego.

Zażalenie na to postanowienie wniosła powódka.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku uznał jednak, że nie zasługuje ono na uwzględnienie.

Wskazał, że wyjątkowość dopuszczalnej ingerencji państwa w funkcjonowanie struktur organizacyjnych związku wyznaniowego, również w kontekście oceny ważności uchwał podejmowanych przez jego organy, nie pozwala na stosowanie w tej materii reguły rozszerzającej i analogicznej wykładni obowiązującego prawa.

Dodał, że autonomia wspólnot religijnych stanowi istotę poszanowania swobody wyznania przyznanej przez art. 9 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Samodzielne istnienie związków wyznaniowych dotyczy bezpośrednio nie tylko ich organizacji, ale również skutecznego wykonywania prawa do wolności wyznania przez wszystkich ich aktywnych członków. Odmienny pogląd oznaczałby, że wszystkie inne aspekty swobody wyznania jednostki stałyby się zagrożone.

Autonomia przysługująca związkom jest przejawem realizacji wolności religijnej w wymiarze wspólnotowym i oznacza władzę do stanowienia prawa i kierowania się nim w stosunkach wewnętrznych. Separacja porządku państwowego i wspólnotowego w tym zakresie oznacza brak mocy obowiązującej przepisów wyznaniowych w porządku laickim właściwym dla prawa państwowego oraz ograniczoną moc sprawczą przepisów państwowych w porządku wyznaniowym.

Zaznaczył również, że przepisy ustawy z 21 kwietnia 1936 r. o stosunku państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej, której treść powinna być aktualizowana w zgodzie z przepisami ustawy o gwarancji sumienia i wyznania, w określony sposób kształtują relacje między wymienionymi porządkami prawnymi i nie zawierają norm upoważniających organy państwa, w tym sądy powszechne, do kontroli prawidłowości wyboru muftiego.

Mając na uwadze przedstawione motywy, uznać należy, że powódce nie przysługuje droga sądowa w analizowanej sprawie.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku ( sygn. I ACz 452/15)

PS