Sprzątając piwnicę w domu po rodzicach, znalazłem kompletną, bardzo zakurzoną, ale chyba sprawną aparaturę do pędzenia bimbru. Nawet nie wiedziałem, że mój ojciec zajmował się taką produkcją – musiało to być bardzo dawno temu – opowiada pan Tadeusz. – Pomyślałem, że mógłbym kontynuować rodzinne tradycje... upędzić trochę samogonu, potem na własnych owocach zrobić nalewki. Potraktowałbym to jako hobby. Tylko nie wiem, czy w Polsce nadal nie wolno tego robić nawet w symbolicznych, niehandlowych ilościach. W wielu krajach, także i u naszych sąsiadów, wytwarzanie samogonu jest dozwolone – zastanawia się czytelnik. – Jak jest u nas? I czy wolno produkować nalewki z własnych owoców i na bazie własnego spirytusu
W Polsce produkcja alkoholu etylowego jest dozwolona jedynie po uzyskaniu wpisu do rejestru prowadzonego przez ministerstwo rolnictwa. Ten wpis wydawany jest przedsiębiorcom, którzy muszą spełnić szereg skomplikowanych warunków dotyczących zarówno kontroli jakości, bezpieczeństwa, jak i spraw związanych z akcyzą (produkcja alkoholu musi się odbywać w tzw. składzie podatkowym, pod ścisłą kontrolą celników). W praktyce oznacza to, że produkcja bimbru na własny użytek, czyli nawet w niewielkich, niehandlowych ilościach, jest prawnie zabroniona i podlega karze do roku pozbawienia wolności, a w przypadku produkcji znacznych ilości, które sugerują zamiar pokątnej sprzedaży – do dwóch lat pozbawienia wolności. Faktem jest, że rzadko w takich przypadkach zapadają bezwzględne kary. Jeśli sąd nie ma do czynienia z recydywistami, a produkcja nie ma półprzemysłowego charakteru i rzeczywiście może służyć zaspokojeniu potrzeb własnych, można liczyć na złagodzenie kary ze względu na niewielką szkodliwość społeczną. Pan Tadeusz powinien też pamiętać, że sprzęt służący do nielegalnego wyrobu alkoholu – w tym przypadku rodzinna pamiątka – może zostać wyrokiem sądu skonfiskowany niezależnie od tego, czyją jest własnością.
Inaczej jest z wytwarzaniem nalewek. Co prawda ich produkcja na sprzedaż podlega wielu rygorom i wymaga takich samych pozwoleń i wpisu do rejestru jak produkcja alkoholu etylowego, to jednak dopuszczono wytwarzanie nalewek domowym sposobem na własny użytek, pod warunkiem że nie zostaną one przeznaczone do obrotu. Skoro jednak produkcja spirytusu na własny użytek jest niedozwolona, niedozwolone będzie również wytwarzanie nalewek na bazie nielegalnego alkoholu. Aby pozostać w zgodzie z prawem, do nalewek należy używać jedynie spirytusu lub wódki pochodzących z legalnych źródeł (akcyzowanego). Nadal jednak nawet domowych nalewek na bazie legalnego spirytusu nie można sprzedawać. Przestępstwem nie jest też domowa produkcja wódki, o ile wykorzystujemy do tego legalny spirytus i nie będziemy nią handlować..
Natomiast bez obaw o popadnięcie w konflikt z prawem i bez żadnych ograniczeń ilościowych można produkować na własny użytek wino nieprzeznaczone do sprzedaży. Tym samym przepisom podlega domowa produkcja piwa, cydru (niskoprocentowy napój z jabłek), perry (niskoprocentowy napój z gruszek) i miodów pitnych.
Inaczej jest z przemysłową produkcją win. Podlega ona z zasady wpisowi do rejestru prowadzonego przez ministra rolnictwa. Od niedawna jednak winiarze, którzy wyrabiają i rozlewają wino uzyskane z winogron pochodzących z własnych upraw (lub miodów pitnych na bazie miodu z własnej pasieki), nie muszą starać się o wpis do rejestru ani prowadzić produkcji w składzie podatkowym. Pod warunkiem wszakże, że ich produkcja nie przekracza 5 tys. litrów wina, 10 tys. litrów cydru lub perry, 500 litrów miodów pitnych rocznie.
Bez żadnych ograniczeń wolno produkować wino z przeznaczeniem na własny użytek
Nie produkować, ale przywieźć od sąsiadów
Warto wiedzieć, że do Polski legalnie i bez konieczności dodatkowych opłat można przywieźć z krajów Unii Europejskiej jednorazowo:
● 10 litrów alkoholu etylowego,
● 90 litrów wina i napojów fermentowanych (w tym 60 litrów wina musującego),
● 110 litrów piwa,
● 20 litrów produktów pośrednich.
Ważne jednak, by te produkty miały akcyzę zapłaconą na terytorium państwa pochodzenia, przewożone były przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności polegającej na sprowadzaniu alkoholu, przeznaczone były wyłącznie na jej własny użytek, a nie na sprzedaż.
Podstawa prawna
Art. 12a ust. 1 ustawy z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 103). Art. 44–45 ustawy z 18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 144). Art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 93 ust. 1 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2014 r. poz. 752). Art. 17–19 ustawy z 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1104).