Organom nadzoru budowlanego przybędą dodatkowe obowiązki. Od 30 kwietnia 2015 r. zaczną wydawać działkowcom zaświadczenia i potwierdzać w nich, że altany wybudowane na działkach spełniają wymogi określone w znowelizowanych przepisach ustawy z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 40). Będą to robić organy właściwe ze względu na położenie gruntu, czyli ogrodu działkowego.
Za sporządzenie dokumentu nie będą pobierały opłaty skarbowej. Wydadzą go tylko na wniosek działkowca, do którego musi być dołączony aktualny wypis z ewidencji działek, prowadzonej przez stowarzyszenie ogrodowe oraz oświadczenie wnioskodawcy o powierzchni altany i tarasów, werand lub ganków.
Zanim organ nadzoru budowlanego wyda zaświadczenie, powinien stwierdzić, czy altana działkowa jest wolnostojącym budynkiem rekreacyjno-wypoczynkowym położonym na terenie działki w rodzinnym ogrodzie działkowym. Altaną może być również inny obiekt budowlany pod warunkiem, że spełnia funkcję rekreacyjno-wypoczynkową. Istotne są też ich wymiary: powierzchnia zabudowy do 35 mkw., wysokość do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich. Do powierzchni zabudowy nie są wliczane tarasy, werandy i ganki, gdy ich łączna powierzchnia nie przekracza 12 mkw. Altana, budynek gospodarczy oraz inny obiekt pełniący funkcję rekreacyjno-wypoczynkową, który przekracza te parametry, nie może znajdować się na działce i w takim przypadku organ budowlany może orzec jego rozbiórkę.
W przypadku altan posiadających właściwe wymiary, w stosunku do których wszczęto postępowania w sprawie wydania decyzji nakazującej rozbiórkę, postępowania będą umarzane. Z przepisów jasno też wynika, że gminy nie będą pobierać podatku od nieruchomości za domki. Tego po wyroku NSA zaczęły żądać niektóre samorządy.
Zasady legalnego istnienia na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych niewielkich domów rekreacyjno-wypoczynkowych reguluje obecnie ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych, która została znowelizowana ustawą z 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 528). Tą samą ustawą zmieniono jeszcze ustawę z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.) oraz ustawę z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 849) – wszystkie w związku z domkami działkowymi.
Wyrok NSA namieszał
Nad działkowymi altankami zawisła w ubiegłym roku groźba rozbiórek. Sprawcą zamieszania był wyrok NSA z 29 kwietnia 2014 r. (sygn. akt II OSK 2875/12), w którym sąd, powołując się na słownik języka polskiego i Wikipedię uznał, że altanka to lekki obiekt zwykle o ażurowej konstrukcji. Tymczasem znaczna część z 900 tysięcy działkowych domków, stawianych przez dziesięciolecia, nie spełniała tych definicji. W ogrodach, za zgodą ich zarządów, powstawały często domki murowane, nawet piętrowe. Po wyroku NSA groziła im rozbiórka i opodatkowanie pięć lat wstecz podatkiem od nieruchomości.