Naukowcy, a zarazem praktycy protestują przeciwko rozwiązaniom, które znalazły się w rządowej nowelizacji k.s.h.

List otwarty w sprawie planowanej nowelizacji kodeksu spółek handlowych (wprowadzenie tzw. spółki z o.o. bezkapitałowej)

Pragniemy wyrazić nasze głębokie zaniepokojenie planowaną nowelizacją kodeksu spółek handlowych przewidującą wprowadzenie tzw. spółki z o.o. bezkapitałowej. Spółka ta ma nie posiadać kapitału zakładowego, a jedynie tzw. kapitał udziałowy, bez wartości nominalnej. Oznacza to, że nie musi być przez wspólników zaopatrzona w jakikolwiek kapitał umożliwiający jej działalność. Co więcej, spółka ta może swobodnie wypłacać wspólnikom wniesione wkłady i w zasadzie cały zgromadzony majątek.

Uważamy, że spółka taka stanowi istotne zagrożenie bezpieczeństwa obrotu i może narażać wierzycieli takich spółek na niemożliwość zaspokojenia. Wprawdzie obawę taką wzbudzać może także obecna postać spółki z o.o., z minimalnym kapitałem zakładowym w wysokości 5.000 zł, jednak proponowana konstrukcja będzie wręcz prowokować do jej wykorzystywania na szkodę wierzycieli. Nie tylko bowiem nie musi być wyposażona w kapitał początkowy ale może być w każdej chwili pozbawiona majątku. Przewidziane instrumenty mające chronić wierzycieli (test wypłacalności, test bilansowy) wydają się już na pierwszy rzut oka nieskuteczne. Wypłata dokonywana na rzecz wspólników mimo negatywnego wyniku testu, a także przy jego nierzetelnym sporządzeniu nie jest obarczona żadną sankcją.
Spółka ta nie będzie posiadała obligatoryjnych oznaczeń (firmy) odróżniających ją od „normalnej” spółki z o.o. przez co kontrahent nie będzie uprzedzony, że ma do czynienia z podmiotem który nie ma majątku lub majątku tego może być w każdej chwili pozbawiony.

Spółka taka de facto pozbawiona będzie zdolności upadłościowej, gdyż jej majątek z dużą dozą prawdopodobieństwa nie będzie wystarczał nawet na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego.

Duże wątpliwości wzbudza też dopuszczona w tej nowelizacji konstrukcja spółki mieszanej – posiadającej zarówno kapitał zakładowy jak i udziałowy, gdyż rodzi ona obawy o równe traktowanie wspólników – możliwą dyskryminację wspólników posiadających „normalne” udziały (udziały o wartości nominalnej). Kolejne obawy wiążą się z możliwością wykorzystywania proponowanej konstrukcji do działalności przestępczej, np. „prania brudnych pieniędzy”. Nie chcemy w ramach tego stanowiska rozwijać argumentacji prawnej, jednak sygnalizujemy, że proponowana spółka może służyć co najmniej obchodzeniu art. 3 kodeksu spółek handlowych (bezwzględny obowiązek wniesienia wkładu do spółki handlowej), art. 20 ksh (zasada równego traktowania wspólników), zasady prymatu kapitału i zasady proporcjonalności.

Projekt nowelizacji został opublikowany jesienią 2009 r. i spotkał się z jednoznaczną krytyką przeważającej większości przedstawicieli nauki, wyrażaną w licznych publikacjach i na forach konferencji naukowych. Krytyka ta nie została w ogóle uwzględniona. Obecny kształt projektu (z 17.02.2015 r.) w minimalnym tylko stopniu różni się od pierwotnego projektu. Byłoby złym sygnałem dla legislacji, gdyby po raz kolejny wprowadzono istotną zmianę kodeksu spółek handlowych mimo zdecydowanego sprzeciwu większości środowiska naukowego. Nie chodzi jednak o ambicję środowiska. Chodzi o jakość legislacji i zapobieżenie negatywnym zjawiskom, dla których proponowana nowelizacja może okazać się doskonałą pożywką.

Sygnatariusze listu otwartego:

Prof. dr hab. Andrzej Kidyba, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Prof. dr hab. Wojciech Pyzioł, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego Prywatnego Uniwersytet Jagielloński

Prof. dr hab. Marek Michalski, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego Prywatnego Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Prof. dr hab. Zbigniew Kuniewicz, kierownik Katedry Prawa Cywilnego i Handlowego Uniwersytet Szczeciński

Prof. dr hab. Wojciech Katner, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytet Łódzki

Prof. dr hab. Józef Frąckowiak kierownik Zakładu Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytet Wrocławski

Prof. dr hab. Jan Olszewski, kierownik Zakładu Prawa Handlowego i Gospodarczego Uniwersytet Rzeszowski

Prof. dr hab. Adam Bieranowski, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Prof. dr hab. Janusz Strzępka, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytet Śląski w Katowicach

Prof. dr hab. Antoni Witosz, kierownik Katedry Prawa Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Prof. dr hab. Wojciech Popiołek, kierownik Katedry Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego Uniwersytet Śląski w Katowicach

Prof. dr hab. Rafał Adamus, kierownik Zakładu Prawa Gospodarczego, Handlowego i Upadłościowego Uniwersytet Opolski

Prof. dr hab. Aleksander Kappes, kierownik Zakładu Prawa Spółek Handlowych Uniwersytet Łódzki

Prof. dr hab. Joanna Kruczalak-Jankowska, kierownik Katedry Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego Uniwersytet Gdański

Prof. dr hab. Józef Okolski, kierownik Katedry Prawa Handlowego Akademia Leona Koźmińskiego

Prof. dr hab. Teresa Mróz, kierownik Zakładu Prawa Handlowego Uniwersytet w Białymstoku

Prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski, kierownik Katedry Prawa Handlowego Uniwersytet Warszawski

PS