Uczestnicy zgromadzeń publicznych w dalszym ciągu będą mogli anonimowo manifestować swoje poglądy. Organizator w specjalnej deklaracji będzie miał jednak możliwość zastrzeżenia, iż nie życzy sobie udziału w marszu osób zamaskowanych – wynika z projektu nowej ustawy – Prawo o zgromadzeniach.

Dołączana do zawiadomienia o odbyciu marszu deklaracja będzie miała jedynie charakter fakultatywny, co oznacza, że jej brak nie będzie sankcjonowany. Przekazywane w niej informacje mają być pomocą dla służb porządkowych w kwestii zapewnienia bezpieczeństwa podczas zgromadzenia. Oprócz samej możliwości wyrażenia sprzeciwu organizatora wobec uczestnictwa w zgromadzeniu zamaskowanych osób, będzie on mógł – przewidując lub jedynie podejrzewając, a nawet działając ze zwykłej ostrożności, potencjalną możliwość zakłócania zgromadzenia przez osoby postronne – również zgłosić niniejszą deklarację.

Takie działanie ma mieć na celu usprawnienie współpracy między kierownictwem marszu a służbami porządkowymi, komendantem Policji czy podmiotami mającymi zapewnić należyte bezpieczeństwo obiektów wymagających specjalnej ochrony.

Zdaniem autorów projektu, wprowadzone rozwiązanie nie stoi w sprzeczności z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 listopada 2004 (sygn. akt Kp 1/04), w którym to przedstawiono zakres ograniczania wolności zgromadzeń polegający na reglamentowaniu możliwości w nich uczestnictwa w sposób bezimienny i anonimowy.

Dwie formy zgromadzeń

Główna zmiana zaproponowana w projekcie dotyczy samego pojęcia zgromadzenia. Wyodrębniono bowiem dwa jego typy: zgromadzenie stacjonarne oraz marsz. Zgromadzeniem stacjonarnym określono „stacjonarne zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w określonym miejscu, bez możliwości przechodzenia jego uczestników”. Marszem będzie natomiast „zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska, którego uczestnicy przechodzą zgodnie z trasą wcześniej zgłoszoną”.

Projekt rezygnuje więc z kryterium liczebności jeśli chodzi o możliwości organizacji zgromadzeń publicznych. Na podstawie obowiązujących obecnie przepisów, ustawa wyłącza bowiem z zakresu zgromadzeń zgrupowania poniżej 15 osób, co zakwestionowane zostało jako niezgodne z Konstytucją RP w wyroku TK z dnia 18 września 2014.

Nowe sposoby zgłaszania zgromadzenia

Zgodnie z założeniami projektu, zawiadomienia o zamiarze odbycia marszu będzie można złożyć pisemnie, za pomocą faksu, ustnie od protokołu, a także za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Odformalizowanie sposobu składania zawiadomień, zdaniem autorów projektu, ma się przyczynić do przyspieszenia postępowania.

Gdy nowe przepisy wejdą w życie, rejestracja wpływu zawiadomienia ma być bowiem dokonywana przez osobę przyjmującą korespondencję kierowaną do organu gminy uwzględniając datę, godzinę oraz minutę doręczenia zawiadomienia. Informacje te będą decydować o pierwszeństwie wyboru czasu, miejsce lub trasy przejścia marszu.

W związku z odformalizowaniem składania zawiadomień, projekt zakłada poszerzenie obowiązku informacyjnego – konieczne będzie podanie adresu poczty elektronicznej oraz numeru telefonu organizatora marszu (przewodniczącego). Jeśli organizatorem (przewodniczącym marszu) będzie osoba fizyczna, niezbędne będzie podanie numeru PESEL (lub rodzaj u numer dokumentu tożsamości). Organizator marszu został również zobowiązany do określenia w zawiadomieniu planowanych przez niego środków służących zapewnieniu pokojowego przebiegu marszu.

Krzyżowanie się marszów

W sytuacji, gdy trasy marszów nachodzą na siebie, organ gminy będzie zobowiązany przeprowadzić rozprawę administracyjną zapewniając w niej udział wszystkim organizatorom. W sytuacji, gdy osiągnięcie porozumienia między organizatorami będzie niemożliwe, pierwszeństwo wyboru czasu, miejsca lub trasy przejścia marszu określane będzie na podstawie daty, godziny oraz minuty doręczenia zawiadomienia gminie.

Projekt zawiera również zmiany jeśli chodzi o samo przeprowadzenie postępowania w sprawie marszu. Wydłużony został minimalny termin na przekazanie organowi gminy zawiadomienia o planowanym marszu - z 3 dni roboczych do 6 dni. Również z 3 do 5 dni wydłużono prawo do odwołania się od rozwiązania marszu. Nie zmieniły się natomiast zasady określające przyczyny odmowy zgromadzenia.