Członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania spółki z o.o., gdy egzekucja przeciwko niej jest bezskuteczna. Czy dotyczy to też odpowiedzialności za wierzytelności nabyte przez cesjonariusza (np. firmę windykacyjną) od pierwotnych wierzycieli spółki?
Anna Bajerska radca prawny, partner, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy / Dziennik Gazeta Prawna
Odpowiedzialność członków zarządu, o której mowa w pytaniu, ma charakter odszkodowawczy. Tak wynika z art. 299 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Potwierdzone to również zostało w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego (SN) z 7 listopada 2008 r. (sygn. akt III CZP 72/08, OSNC 2009, nr 2, poz. 20). SN stwierdził, że członkowie zarządu spółki z o.o. ponoszą na podstawie art. 299 k.s.h. tzw. deliktową odpowiedzialność odszkodowawczą. Szkodą natomiast jest różnica w potencjale majątkowym spółki, jaka wystąpiła w wyniku opóźnienia w zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie jej upadłości przez członków zarządu.
W innym wyroku SN uznał, że członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność wyłącznie wobec aktualnych wierzycieli spółki z o.o. niezależnie od tego, czy ich wierzytelności powstały bezpośrednio ze stosunku prawnego z udziałem spółki, czy też poprzez nabycie już istniejących wierzytelności od pierwotnych wierzycieli spółki (wyrok z 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt II CSK 390/11). SN powołał się na art. 509 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym na nabywcę wierzytelności przechodzą wszelkie związane z nią prawa, w tym roszczenia o zaległe odsetki, ale także roszczenia o odszkodowanie za nienależyte wykonanie zobowiązania, roszczenie z tytułu poręczenia oraz uprawnienie do zaskarżania czynności dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli. Do tak szeroko pojętych praw cesjonariusza SN zaliczył także roszczenie ze wspomnianego art. 299 k.s.h.
Zagadnienie to ma istotne znaczenie dla obrotu gospodarczego, w szczególności dla firm windykacyjnych nabywających wierzytelności w celu ich dalszej egzekucji. Wymieniony wyżej wyrok Sądu Najwyższego daje im możliwość dochodzenia roszczeń wobec członków zarządu, co znacznie zwiększa skuteczność egzekucji nabytej wierzytelności wobec spółki.