Zamierzam wysłać 9-letniego syna na zimowisko. To jego pierwszy taki wyjazd i muszę mieć pewność, że będzie bezpieczny. Chciałabym wiedzieć, czy organizator daje takie gwarancje i czy moim dzieckiem zajmie się wykwalifikowana kadra – pisze pani Anna
Zanim zdecydujemy się na wysłanie dziecka na kolonię lub obóz, powinniśmy przede wszystkim sprawdzić firmę prowadzącą taką działalność. Każdy wyjazd powinien zostać zorganizowany zgodnie z rozporządzeniem ministra edukacji narodowej w sprawie warunków, jakie muszą spełnić organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad ich nadzorowania.
Na podstawie tego rozporządzenia organizator zobowiązany jest zgłosić wyjazd do kuratorium oświaty właściwego ze względu na miejsce siedziby osoby lub firmy. Zgłoszenia dokonuje za pośrednictwem elektronicznego formularza (na stronie www.wypoczynek.men.gov.pl), jednocześnie wysyłając do kuratorium wersję papierową. Po zatwierdzeniu zgłoszenia kurator przesyła informację do kuratorium właściwego ze względu na miejsce wypoczynku, a także do służb sprawujących nadzór nad bezpiecznym wypoczynkiem: właściwych terenowo jednostek Państwowej Straży Pożarnej i stacji sanitarno-epidemiologicznych.
Chcąc sprawdzić, czy obóz, na który wysyłamy dziecko, został zgłoszony do kuratorium oświaty, trzeba zajrzeć na stronę internetową www.wypoczynek.men.gov.pl. W zakładce „Dla rodziców” jest baza organizowanych wyjazdów. Uwaga! Sprawdzajmy organizatora nie wcześniej niż na 21 dni przed rozpoczęciem wypoczynku – do tego momentu ma czas na zgłoszenie.
Prócz obowiązku zgłoszenia wypoczynku organizator musi zapewnić podopiecznym właściwą opiekę na miejscu. Zasadniczo liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednej osoby nie może przekraczać 20. Jednak jeśli są to dzieci do 10 lat, jeden opiekun nie może odpowiadać za więcej niż 15 uczestników, a jeśli są niepełnosprawne, wymagające stałej opieki lub pomocy, liczba wychowawców powinna być zwiększona w zależności od rodzaju i stopnia dysfunkcji. Przepisy jednak nie wskazują, ilu dokładnie opiekunów powinno przypadać na grupę dzieci niepełnosprawnych.
Istotne są też kwalifikacje kadry kierowniczej. Wypoczynkiem powinien więc kierować nauczyciel, czynny instruktor harcerski w stopniu co najmniej podharcmistrza lub inna osoba, posiadająca co najmniej trzyletni staż pracy opiekuńczo-wychowawczej lub dydaktyczno-wychowawczej. Wspomniane osoby muszą legitymować się zaświadczeniem o ukończeniu kursu dla kierowników wypoczynku. Z tego obowiązku zwolnieni są ci, którzy zajmują stanowiska kierownicze w szkołach i placówkach.
Warto też przyjrzeć się kwalifikacjom wychowawców. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zażądać od organizatora przedstawienia dokumentów, które je potwierdzają. Mogą nimi być m.in. nauczyciele, studenci szkół wyższych kierunków i specjalności, których program obejmuje przygotowanie pedagogiczne, osoby po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia, posiadające zaświadczenia o ukończeniu kursu dla wychowawców kolonijnych, instruktorzy harcerscy w stopniu co najmniej przewodnika, a także trenerzy i instruktorzy sportowi. Osoby te powinny mieć ukończone 18 lat, nie mogą być karane, posiadać co najmniej średnie wykształcenie. Ze spełnienia tego ostatniego wymogu zwolniony jest instruktor harcerski.
Z pewnością ważna dla rodziców jest informacja o tym, co ich dzieci będą robić na zorganizowanym wypoczynku. Mogą więc domagać się od organizatora wglądu do planu organizacji wypoczynku. Do obowiązków kierownika należy m.in. opracowywanie takiego planu pracy i rozkładu dnia wypoczynku, a także kontrola ich realizacji. Musi również zadbać o ustalenie i przydzielenie szczegółowego zakresu czynności poszczególnym pracownikom. Ponadto przepisy nakładają na kierownika obowiązek informowania rodziców o zachowaniu dzieci oraz o stanie ich zdrowia.
Kontrola również za granicą
Jeśli wypoczynek dzieci ma miejsce za granicą, kierownik lub przynajmniej jeden z wychowawców powinien znać język obcy w stopniu umożliwiającym porozumienie się w docelowym kraju. Jeżeli okaże się, że dzieci na zagranicznym zimowisku mają złe warunki, należy o tym powiadomić kuratora właściwego ze względu na siedzibę organizatora. Wtedy kurator w Polsce kontaktuje się z zagranicznym nadzorem pedagogicznym i prosi o interwencję i przeprowadzenie stosownej kontroli.
Podstawa prawna
Par. 3, par. 6–10 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz.U. nr 12, poz. 67 ze zm.).
PORADA EKSPERTA
Joanna Dębek, rzecznik prasowy MEN
Nadzór nad wypoczynkiem sprawuje kurator oświaty właściwy ze względu na miejsce jego lokalizacji. Wszelkie skargi i wnioski rodzice powinni więc kierować przede wszystkim do niego. Ponadto nad bezpieczeństwem wypoczynku czuwają też właściwi ze względu na miejsce jego lokalizacji powiatowy inspektor sanitarny, komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej, komendant miejski Państwowej Straży Pożarnej. Mogą przeprowadzać w trakcie jego trwania kontrole. Służby te oraz np. policja – podczas kontroli drogowej przewozu uczestników wypoczynku, mają prawo nakładać mandaty karne. Dodatkowo w razie stwierdzenia, że wypoczynek jest prowadzony niezgodnie z obowiązującymi przepisami, a zwłaszcza stwierdzenia warunków zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu uczestników, kurator oświaty może zawiesić prowadzenie wypoczynku przez organizatora lub w przypadku otrzymania wniosku odpowiedniego organu, zdecydować o zakończeniu jego prowadzenia. W tym przypadku organizator wypoczynku jest obowiązany przenieść uczestników do innego obiektu spełniającego wymagane warunki lub zapewnić im niezwłoczny powrót do miejsca zamieszkania. Wszelkie wnioski, skargi, informacje lub prośby o wyjaśnienie rodzice mogą przesyłać też do Ministerstwa Edukacji Narodowej na adres e-mail: wypoczynek@men.gov.pl.