Wójt 26 października 2014 r. zatwierdził decyzją podział nieruchomości przejętej pod drogę gminną. Były właściciel nieruchomości 4 listopada 2014 r. zwrócił się do starosty o ustalenie odszkodowania za działki przejęte na własność gminy na poszerzenie drogi. Wcześniej, tj. 4 lipca 2013 r., skierował do organu oświadczenie, że rezygnuje z odszkodowania. Właściciel w trakcie postępowania wszczętego przez starostę kwestionował prawidłowość sporządzenia przez rzeczoznawcę operatu szacunkowego. Chodziło o to, że nie wziął on pod uwagę ceny nieruchomości wywłaszczonej pod drogi. Czy starosta postąpił prawidłowo, nie uznając oświadczenia byłego właściciela o zrzeczeniu się odszkodowania?
Starosta postąpił prawidłowo, nie uznając oświadczenia byłego właściciela o zrzeczeniu się odszkodowania za wywłaszczone działki. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że co do zasady istnieje możliwość zrzeczenia się roszczenia o odszkodowanie za grunty wydzielone pod drogi publiczne. Może to nastąpić wtedy, gdy takie roszczenie powstaje, tj. po przejściu z mocy prawa danej nieruchomości na własność gminy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 22 stycznia 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 1223/12, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 lutego 2008 r., sygn. akt I OSK 238/07, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.) działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne przechodzą z mocy prawa na własność gminy z dniem, w którym stała się ostateczna decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości. Dopiero w tym dniu ma zastosowanie art. 93 ust. 3 u.g.n., a więc przysługuje roszczenie o odszkodowanie. Wówczas powinny być przeprowadzone stosowne uzgodnienia co do jego wysokości. Skuteczne może być też zrzeczenie się odszkodowania. W myśl art. 93 ust. 3 u.g.n. za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem a właściwym organem. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. W sprawie były właściciel nieruchomości złożył oświadczenie 4 lipca 2013 r., podczas gdy decyzja podziałowa została wydana później. Tak więc wszelkie wcześniejsze postanowienia (porozumienia, uzgodnienia) mają charakter deklaracji czy ewentualnie umów przedwstępnych. Dlatego zrzeczenie się odszkodowania nie jest skuteczne.
Należy zwrócić uwagę, że WSA w Poznaniu w wyroku z 9 października 2014 r. (sygn. akt IV SA/Po 272/14) stwierdził, że punktem wyjścia przy ustalaniu wartości rynkowej nieruchomości przejętej pod drogę publiczną, która na dzień wydania decyzji była przeznaczona pod inwestycję drogową, jest porównanie transakcji dotyczących nieruchomości drogowych. Jedynie brak wystarczających danych odnoszących się do tego typu transakcji umożliwia odstąpienie przez rzeczoznawcę od tego sposobu wyceny. Można jej wówczas dokonać przy wykorzystaniu danych dotyczących transakcji nieruchomościami o przeznaczeniu przeważającym wśród gruntów przyległych do szacowanej nieruchomości.
Podstawa prawna
Art. 93 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.).