Na razie jedynie 118 policjantów liderów zostało przeszkolonych z reformy procedury karnej. – Stan przygotowań jest zerowy – oceniają praktycy.

Zmiany w procedurze karnej spowodują, że prokuratorzy od lipca 2015 r. będą musieli skupić swoją uwagę na sali sądowej. W procesie kontradyktoryjnym sąd nie będzie wybaczał bierności i wyręczał ich, przeprowadzając dowody z urzędu. Ale większe zaangażowanie prokuratorów na etapie sądowym spowoduje, że w praktyce więcej spadnie też na policję. Zmiany w fazie sądowej mają wymusić na funkcjonariuszach wzięcie większej odpowiedzialności za wynik postępowania przygotowawczego. A to spore wyzwanie. Funkcjonariusze muszą nie tylko opanować nowe przepisy i procedury, ale też zmienić swą dotychczasową mentalność i przyzwyczajenia. Czy będą gotowi na czas?

Zespół i koordynator

Teoretycznie stan przygotowań służb do reformy procedury karnej wygląda nie najgorzej.

Łącznie od czerwca 2014 r. do 31 maja 2015 r. przeszkolonych zostanie co najmniej 17 tys. funkcjonariuszy służby kryminalnej policji, prowadzących postępowania przygotowawcze oraz funkcjonariusze Centralnego Biura Śledczego Policji i Biura Spraw Wewnętrznych KGP. Cykl szkoleń będzie również obejmował grupę funkcjonariuszy prewencji i ruchu drogowego – zapewnia Małgorzata Woźniak, rzecznik prasowy MSW.

Decyzją komendanta głównego policji z kwietnia tego roku powołano też zespół ds. monitorowania i wdrażania zmian w procedurze karnej w policji i specjalnego pełnomocnika do tych zadań.

W szkolenia policji jest zaangażowana Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury. We współpracy ze szkołami policji zajmuje się podnoszeniem kwalifikacji funkcjonariuszy. Ale za ich edukację zabierają się też prokuratorzy.

Takie wspólne szkolenia są organizowane na poziomie prokuratur niższego rzędu, w szczególności prokuratur okręgowych – informuje Mateusz Martyniuk, rzecznik prasowy Prokuratury Generalnej.

Zapewnia, że kwestie związane z przygotowywaniem policji do reformy są stale omawiane podczas kontaktów kierownictwa Prokuratury Generalnej z Komendą Główną Policji.

Kropla w morzu potrzeb

Kiedy jednak bliżej się przyjrzeć, stan przygotowań policji staje się mniej kolorowy. MSW jednak nie odpowiada na pytanie, ile środków dotąd przeznaczono na ten cel i ile jeszcze zaplanowano. Do wejścia w życie reformy k.p.k. zostało 8 miesięcy, a z 17 tys. docelowej grupy policjantów szkolenia objęły na razie mniej niż co setnego (118 liderów).

Przeprowadzono dwa dwudniowe stacjonarne szkolenia – w szkołach policyjnych w Pile i Katowicach – dla grupy nauczycieli liderów – informuje podinsp. Rafał Kubicki z Zespołu Prasowego KGP.

Koncepcja jest taka, że przeszkoleni liderzy będą potem szkolić swych kolegów w jednostkach. Ilu i kiedy? Nie wiadomo. Dlatego prokuratorzy nie kryją obaw. Mówią, że to improwizacja, a nie przygotowania.

Miałem okazję rozmawiać z kilkunastoma funkcjonariuszami z pionów dochodzeniowo-śledczych różnych szczebli, w tym z kierującymi dużymi miejskimi jednostkami. Stan tych przygotowań zgodnie określili jako zerowy – mówi Jacek Skała, szef Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury.

Tłumaczy, że to zadziwiające wobec faktu, iż dochodzenia mają być prowadzone osobiście przez funkcjonariuszy policji, jedynie pod nadzorem prokuratorów, którzy nie będą zatwierdzać decyzji o umorzeniu lub odmowie wszczęcia postępowania.

Wydawanie takich decyzji wymaga często złożonej wiedzy prawniczej, a jak wiadomo, wśród policjantów prawników jest jak na lekarstwo – dodaje prokurator Skała.

Decyzje funkcjonariuszy podlegać będą prokuratorskiej kontroli, ale tylko w ramach dość iluzorycznego nadzoru i kontroli instancyjnej.

Prokuratura Generalna pytana o ocenę stanu przygotowań policji unika odpowiedzi wprost.

Autorzy tak poważnej reformy powinni przewidzieć konieczność przeprowadzenia szkoleń dla uczestników postępowania karnego, w tym funkcjonariuszy policji, CBA, ABW i innych służb uprawnionych do podejmowania działań w postępowaniu karnym – podkreśla rzecznik PG.