Od września odkurzacze muszą mieć oznaczenia energetyczne. Urządzenia o mocy od 1600 W można oferować do wyczerpania zapasów
Odkurzacze to najnowsza grupa produktów włączona do unijnych przepisów w sprawie etykiet energetycznych i ekoprojektu. Przepisy obowiązują od ponad roku, ale pierwsze obowiązki dla przedsiębiorców pojawiły się 1 września 2014 r. Wynikają one z dwóch obowiązujących bezpośrednio we wszystkich krajach członkowskich UE dokumentów: aktu delegowanego Komisji (UE) nr 665/2013 z 3 maja 2013 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykietowania energetycznego odkurzaczy (Dz.Urz. UE L 192, str. 1) oraz rozporządzenia Komisji (UE) nr 666/2013 z 8 lipca 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy PE i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla odkurzaczy (Dz. Urz. UE L 192, str. 24).

Nowe minimalne wymogi

Zgodnie z rozporządzeniem komisji ws. ekoprojektu, w odkurzaczach wprowadzanych do obrotu od 1 września 2014 r. roczne zużycie energii musi być mniejsze niż 62,0 kWh, znamionowa moc wejściowa mniejsza niż 1600 W, a wskaźnik zbierania kurzu na dywanie powinien wynosić co najmniej 0,70 dpu (wskaźnik wyrażający stosunek masy usuniętego sztucznego kurzu do masy sztucznego kurzu umieszczonego), a wskaźnik zbierania kurzu na podłodze twardej – co najmniej 0,95 dpu.
Za 3 lata zacznie obowiązywać kolejny próg wymogów. Od 1 września 2017 r. roczne zużycie energii musi być mniejsze niż 43,0 kWh/rok, znamionowa moc wejściowa mniejsza niż 900 W. Zaostrzone zostaną także wskaźniki zbierania kurzu na dywanie i podłodze (odpowiednio 75 proc. i 98 proc.). Dodatkowo wprowadzona zostanie maksymalna dopuszczalna reemisja kurzu (nie więcej niż 1 proc.), maksymalny poziom hałasu nie może przekraczać 80 dB(A). Po raz pierwszy w wymogach ekoprojektu wprowadza się minimalną żywotność. W tym przypadku żywotność silnika powinna wynosić co najmniej 500 godzin, a sam wąż powinien być na tyle trwały, by nadal nadawał się do użytku po 40 000 oscylacji z obciążeniem.
Odkurzacze, które zostały wprowadzone do obrotu przed wrześniem 2014 r., czyli np. przekazane do odprawy celnej lub opuściły magazyn producenta na podstawie faktury, mogą być sprzedawane konsumentom bez ograniczeń, czyli do wyczerpania zapasów.

Przepisy krajowe

Za niezastosowanie się do nowych przepisów grożą sankcje. Odpowiednie regulacje zapisano w ustawie z 14 września 2012 r. o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię (Dz.U. z 2012 r. poz. 1203; dalej: ustawa). Transponuje ona dyrektywę ELD PE i Rady 2010/30/UE z 19 maja 2010 r. w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii oraz innych zasobów przez produkty związane z energią (Dz.Urz. UE L 153, str. 1). Z kolei dyrektywa ERP PE i Rady 2009/125/WE z 21 października 2009 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią (Dz.Urz. UE L 285, str. 10) transponowana jest rozporządzeniem ministra gospodarki z 17 grudnia 2010 r. w sprawie procedur oceny zgodności wyrobów wykorzystujących energię oraz ich oznakowania (Dz.U. z 2011 r. nr 8, poz. 32).

Obowiązki dla dostawców

Zgodnie z art. 4 ust. 1. ustawy dostawca jest obowiązany do dołączenia do produktu wykorzystującego energię, wprowadzanego do obrotu lub oddawanego do użytku, etykiety i karty produktowej sporządzonych w języku polskim. Przez dostawcę rozumie się producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela lub importera w Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), który wprowadza do obrotu w tych państwach produkt wykorzystujący energię lub oddaje go do użytku na terytorium tych państw. W przypadku braku producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela lub importera – za dostawcę uznaje się także osobę fizyczną lub osobę prawną, która wprowadza do obrotu produkt wykorzystujący energię lub oddaje go do użytku.
Według art. 5 ustawy dostawca jest obowiązany do sporządzenia dokumentacji technicznej produktu umożliwiającej ocenę organom nadzoru rynku rzetelności informacji zamieszczonych na etykiecie i w karcie oraz do przechowywania jej do celów kontrolnych przez okres 5 lat od daty wyprodukowania ostatniego egzemplarza produktu, którego dokumentacja dotyczy.

Zmiany dla sprzedawców

Dystrybutor z kolei jest obowiązany umieścić na produkcie wykorzystującym energię etykietę w widocznym miejscu oraz udostępnić użytkownikowi końcowemu kartę tego produktu. Dystrybutor zgodnie z ustawą oznacza osobę fizyczną lub osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która sprzedaje, wynajmuje, oferuje w sprzedaży ratalnej lub wystawia do sprzedaży produkt wykorzystujący energię, po jego wprowadzeniu do obrotu.
Za niewykonanie obowiązków ustawy grozi administracyjna kara pieniężna w wysokości od pięciokrotnego do dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, czyli min. ok. 15 tys. zł. W przypadku dostawcy, gdy nie poprawi błędu, UOKiK może nawet nakazać wycofanie produktu ze sprzedaży.

Pralki, lodówki, a od 2015 roku – okapy

Etykiety energetyczne oraz ekoprojekt (ang. eco-design) to narzędzia podnoszenia efektywności energetycznej w UE. Etykiety dają konsumentom możliwość porównania parametrów sprzętu przed zakupem. Ekoprojekt z kolei zapewnia poprawę ekologiczności produktów w całym ich cyklu życia poprzez ustalanie wymogów dla sprzętu wprowadzanego na rynek unijny (np. minimalne zużycie energii). Oba narzędzia są ze sobą powiązane i zwykle publikowane są jednocześnie dla danej grupy produktowej. Obecnie obowiązują one dla chłodziarek i zamrażarek domowych, kuchenek, pralek, zmywarek, TV, oświetlenia, klimatyzatorów, suszarek do ubrań, podgrzewaczy wody i odkurzaczy. Od 2015 r. nową grupą będą okapy kuchenne.

e-etykiety dla e-commerce

Nowy obowiązek – o czym nie wszyscy jeszcze wiedzą – czeka też sprzedawców internetowych. Od 1 stycznia 2015 r. sklepy internetowe będą miały obowiązek zamieszczać obok produktów w określonej odległości od ceny elektroniczną etykietę energetyczną oraz elektroniczną kartę produktu. Opcjonalnie będzie to mógł być specjalny znak graficzny przedstawiający strzałkę, z klasą energetyczną w środku. Po kliknięciu na niego powinna rozwijać się na dodatkowym ekranie pełna wersja etykiety energetycznej lub karta produktu z informacjami opisowymi. Obowiązek ten dotyczyć będzie wszystkich urządzeń z etykietami.