Wzmocnienie samorządności sędziowskiej oraz przekazanie nadzoru administracyjnego nad sądami prezesowi Sądu Najwyższego - to jedne z najważniejszych końcowych postulatów uczestników Okrągłego Stołu dla Sądownictwa

Podpisane 14 stycznia porozumienie zamknęło cykl debat na temat priorytetów i problemów polskiego wymiaru sprawiedliwości oraz stosunków między sądownictwem a władzą wykonawczą, w których wzięli udział m.in. przedstawiciele samorządów i stowarzyszeń sędziowskich, adwokackich i prokuratorskich oraz naukowcy.

Pomysłodawcą i organizatorem szerokich dyskusji nad strukturą i bieżącą sytuacją sądownictwa w Polsce było Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”.

Sygnatariusze porozumienia zgodzili się, że w Polsce potrzebna jest nowoczesna i spójna koncepcja reformy wymiaru sprawiedliwości, która przyczyniłaby się do podniesienia autorytetu i zaufania publicznego do instytucji sądownictwa. „Wszystkie zmiany ustrojowe były i są wycinkowe, a zmierzają raczej do zwiększenia wpływu władzy wykonawczej na sądowniczą, niż zapewnienia jej prawdziwej, przewidzianej konstytucją niezawisłości” - dowodzi Jacek Przygucki, sędzia Sądu Okręgowego w Suwałkach i współorganizator Okrągłego Stołu. Kluczowym elementem kompleksowej reformy wymiaru sprawiedliwości powinno być zatem wzmocnienie jego samorządności i gwarancji przestrzegania statusu sędziego.

Porozumienie poświęca sporo uwagi kwestiom dotyczącym nadzoru administracyjnego nad sądownictwem. Uczestnicy debat doszli do wniosku, że pozostawienie kompetencji kontrolnych Ministerstwu Sprawiedliwości naraża władzę sądowniczą na negatywne skutki zmian politycznych. Dlatego też ich zdaniem jedynie przekazanie nadzoru Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego może zapewnić rzeczywistą odrębność władzy sądowniczej.

Dokument zawiera również postulat poprawy systemu przygotowania do zawodu sędziego oraz reprezentatywności sędziów w wyborach do Krajowej Rady Sądownictwa.

Obok porozumienia uczestnicy Okrągłego Stołu dla sądownictwa wystosowali do premiera Donalda Tuska apel o powołanie komisji kodyfikacyjnej do spraw wymiaru sprawiedliwości. „Ta forma organizacyjna jest sprawdzona i doświadczenie historyczne sprzyja sięgnięciu po nią, gdyż jest najlepszym gwarantem stworzenia wizji wymiaru sprawiedliwości, którą należy nakreślić wobec rozwoju coraz bardziej świadomego społeczeństwa obywatelskiego.” – przekonują sygnatariusze apelu.