Aplikacja jest swoistą praktyką absolwentów wydziałów prawa, która ma na celu praktyczne przygotowanie każdego z nich do wykonywania poszczególnych zawodów prawniczych, a w przyszłości do samodzielnego funkcjonowania na rynku.

Aplikacja jest jedną ze ścieżek, jaką absolwent studiów prawniczych może obrać jako drogę kariery. A ma w czym wybierać, gdyż dalsze kształcenie może kontynuować m.in. na aplikacji radcowskiej, adwokackiej, sędziowskiej lub prokuratorskiej poprzedzonej aplikacją ogólną czy notarialnej. Obecnie młodzi prawnicy walczą o miejsca na jednej z nich.

Aplikacja ogólna

Aplikacja ogólna rozpoczyna się nie później niż 3 miesiące od dnia ogłoszenia listy zakwalifikowanych po egzaminie wstępnym i trwa 12 miesięcy. W czasie aplikacji jej uczestnicy będą uczęszczali na zajęcia w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz praktyki w sądach, prokuraturach i innych instytucjach związanych z funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości.

Na czas nauki każdemu aplikantowi wyznaczony zostanie patron-koordynator. Będzie on opiekunem merytorycznym, a przede wszystkim będzie sprawował opiekę nad przebiegiem praktyk.

Warunkiem ukończenia aplikacji ogólnej będzie uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich sprawdzianów i praktyk objętych programem aplikacji. W terminie 14 dni od zakończenia aplikacji ogólnej dyrektor Krajowej Szkoły ogłosi w BIP listę klasyfikacyjną aplikantów Osoby, które pomyślnie ukończą aplikację ogólną, będą mogły starać się o przyjęcie na aplikację specjalistyczną. Decyzję o przyjęciu na aplikację sędziowską albo prokuratorską Dyrektor Krajowej Szkoły będzie wydawał według kolejności umieszczenia kandydatów na liście klasyfikacyjnej aplikantów aplikacji ogólnej, do miejsca wyczerpania limitu przyjęć.

Aplikacja sędziowska i prokuratorska

Każda z zamieszczonych na liście osób, która ukończyła pomyślnie aplikację ogólną będzie mogła złożyć wniosek o kontynuowanie szkolenia na aplikacji prokuratorskiej lub sędziowskiej. Specjalistyczna aplikacja sądowa będzie trwała 54 miesiące, a aplikacja prokuratorska 30 miesięcy.

Aplikacja sędziowska trwająca 54 miesiące będzie obejmowała zajęcia i praktyki w Krajowej Szkole (30 miesięcy) oraz staż na stanowiskach: asystenta sędziego, a następnie referendarza sądowego (24 miesiące).

W trakcie stażu aplikanci sędziowscy zostaną zatrudnieni na stanowisku asystenta sędziego na czas określony, a następnie na stanowisku referendarza sądowego na czas nieokreślony. W trzydziestym miesiącu szkolenia aplikanci sędziowscy przystąpią do egzaminu sędziowskiego. Koniecznym warunkiem będzie tutaj uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich sprawdzianów i praktyk, objętych programem aplikacji.

Aplikacja prokuratorska będzie trwała 30 miesięcy i będzie również połączona z zajęciami i praktykami w Krajowej Szkole. W ostatnim miesiącu aplikacji aplikanci prokuratorscy przystąpią do egzaminu prokuratorskiego. Dyrektor Krajowej Szkoły, w terminie 14 dni od dnia zakończenia egzaminu prokuratorskiego sporządzi i przekaże ministrowi sprawiedliwości końcową listę klasyfikacyjną aplikantów, którzy zdali pozytywnie egzamin. Kolejność na liście będzie decydowała o tym, jak szybko dostaną oni propozycję podjęcia pracy na stanowisku asesora prokuratorskiego.

Co obecnie słychać wśród kandydatów na aplikację ogólną?

Już 14 sierpnia 2010 roku w Krakowie odbędzie się drugi etap konkursu na aplikację ogólną , do którego w wyniku przeprowadzonego w dniu 24 lipca 2010 roku pierwszego etapu egzaminu z 1320 osób, które przystąpiły do pisania testu, zakwalifikowało się tylko 589 osób. Limit miejsc ustalony w tym roku wynosi 300.

Aplikacja adwokacka

W 2009 roku uległy zmianie niektóre zasady naboru na aplikację adwokacką i radcowską. Różnice dotyczyły ilości pytań testowych, obecnie test liczy 150 pytań, pozytywny wynik z egzaminu zapewnia uzyskanie co najmniej 100 pkt., czyli 66% możliwych do uzyskania punktów. Ponadto wprowadzono jednakowy test na aplikacje adwokacką i radcowską, jak też obowiązek publikacji wykazu tytułów aktów prawnych będących podstawą testu - nie później niż 90 dni przed terminem egzaminu.

Egzamin konkursowy polega na sprawdzeniu wiedzy kandydata na aplikanta adwokackiego, z zakresu prawa: konstytucyjnego, karnego, postępowania karnego, karnego skarbowego, wykroczeń, cywilnego, postępowania cywilnego, gospodarczego, spółek prawa handlowego, pracy i ubezpieczeń społecznych, rodzinnego i opiekuńczego, administracyjnego, postępowania administracyjnego, finansowego, europejskiego, ustroju sądów, samorządu adwokackiego i innych organów ochrony prawnej działających w Rzeczypospolitej Polskiej, a także warunków wykonywania zawodu adwokata i etyki tego zawodu.

Do egzaminu konkursowego mogą przystąpić osoby, które ukończyły wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej.

Aplikacja adwokacka trwa trzy lata i sześć miesięcy i jest odpłatna. Szkolenie odbywa się pod okiem patrona w sądach, prokuraturach i kancelariach. Obejmuje ono również zajęcia teoretyczne kończące się zaliczeniami. Prowadzą je okręgowe rady adwokackie. Aplikacja kończy się złożenie zawodowego egzaminu adwokackiego.

Aplikacja radcowska

Aplikacja radcowska jest prowadzona przez Okręgowe Izby Radców Prawnych. Nabór na aplikacje radcowską odbywa się raz w roku formie egzaminu konkursowego jednakowego dla aplikacji adwokackiej i radcowskiej, składającego się z 150 pytań testowych jednokrotnego wyboru. Uzyskanie 100 poprawnych odpowiedzi stanowi pozytywny wynik egzaminu.Do egzaminu mogą przystąpić osoby, które ukończyły wyższe studia prawnicze i uzyskały tytuł magistra prawa.

Aplikacja radcowska trwa obecnie 3 lata i 6 miesięcy i jest odpłatna. Szkolenie odbywa się w kancelariach radcowskich lub w jednostkach organizacyjnych a co najmniej przez okres roczny w sądzie, kancelarii notarialnej i prokuraturze. Aplikant jest ponadto zobowiązany uczestniczyć w zajęciach szkoleniowych, które podlegają zaliczeniu w formie egzaminów i kolokwiów. Aplikacja kończy się egzaminem radcowskim.

Wykaz tytułów aktów prawnych na egzamin wstępny na aplikację adwokacką i radcowską w 2010 r.

1. ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców,

2. ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe,

3. Traktat z dnia 25 marca 1957 r. o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – tekst uwzględniający zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony,

4. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego,

5. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy,

6. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny,

7. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego,

8. ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń,

9. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy,

10. ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze,

11. ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece,

12. ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych,

13. ustawa z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze,

14. ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe,

15. ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze,

16. ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich,

17. ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach,

18. ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym,

19. Traktat z dnia 7 lutego 1992 r. o Unii Europejskiej – tekst uwzględniający zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony,

20. ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,

21. ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali,

22. ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane,

23. ustawa z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych,

24. ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów,

25. ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej,

26. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny,

27. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego,

28. ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym,

29. ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym,

30. ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym,

31. ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa,

32. ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,

33. ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

34. ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy,

35. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych,

36. ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych,

37. ustawa z dnia z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego,

38. ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych,

39. ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia,

40. ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych,

41. ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,

42. ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym,

43. ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze,

44. ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

45. ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,

46. ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej,

47. ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych,

48. ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych,

49. ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych,

50. ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej,

51. ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,

52. ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów,

53. ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

Co obecnie słychać wśród chętnych na aplikację adwokacką, radcowską i notarialną?

Minister Sprawiedliwości ogłosił informację dotyczące egzaminów wstępnych na aplikacje adwokacką, radcowską, notarialną i komorniczą, która stanowi, iż egzamin wstępny odbędzie się 25.9.2010 r. (sobota) o godz. 11:00. Zgłoszenie o przystąpieniu do egzaminu wstępnego na aplikacje należy składać w siedzibie właściwej komisji kwalifikacyjnej (wykaz na stronie ministerstwa). Termin do złożenia zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu wstępnego na aplikacje upływa w dniu 11.8.2010 r. i nie podlega przywróceniu.

Z kolei dziwić może fakt, iż znacząco spadła liczba kandydatów na aplikacje adwokacką, radcowską i notarialną. Do 10 sierpnia zgłosiło się 7965 osób (według informacji Ministerstwa Sprawiedliwości opartych na liczbie opłat egzaminacyjnych, które wpłynęły na konto resortu). Rok temu liczba zgłoszeń wynosiła 14,2 tys.

Ponadto na lipcowym spotkaniu Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przedstawiciele aplikantów adwokackich z całego kraju dyskutowali z Ministrem Sprawiedliwości Krzysztofem Kwiatkowskim, o problematyce spraw nurtujących aplikantów.

Podczas dyskusji poruszono istotne problemy nurtujące aplikantów, w tym organizacji egzaminów zawodowych, opłat za aplikacje oraz problemów związanych z odbywaniem samej aplikacji. Zgłaszano problemy zaistniałe podczas niedawnych państwowych egzaminów zawodowych, gdy wielu zdających miało niedostateczny dostęp do elektronicznych baz aktów prawnych i orzecznictwa. Podniesiono też potrzebę wyraźnego pozytywnego uregulowania uprawnienia do występowania przed sądami aplikantów adwokackich, którzy zakończyli aplikację.

Paulina Szewioła

Zobacz także:

Testy na aplikacje

Egzaminy na aplikacje już 25 września 2010 roku

Spotkanie Ministra Sprawiedliwości z aplikantami adwokackimi