Będą zmiany w prawie spadkowym. Spadkodawca będzie mógł mieć pewność, że konkretna rzecz trafi w odpowiednie ręce zgodnie z jego wolą. Wprowadzenie instytucji zapisu windykacyjnego ułatwi dziedziczenie rzeczy, nieruchomości i rodzinnych firm.

Sejm przegłosował zmiany w prawie spadkowym, w zakresie możliwości przekazania przez spadkodawcę konkretnych rzeczy konkretnym osobom, bez potrzeby postępowania sądowego po śmierci spadkodawcy. Postulowanymi rozwiązaniami w zakresie zerwania z obowiązującą dziś zasadą sukcesji uniwersalnej, był zapis windykacyjny lub umowa na wypadek śmierci.

Pomysł umowy na wypadek śmierci przedstawił Senat, rozwiązanie takie było także postulowane przez notariuszy. Umowa miałaby podobną funkcję do zapisu, ale byłaby czynnością dwustronną dokonywaną jeszcze za życia spadkodawcy.

Zobacz: Zapis windykacyjny

Zapis windykacyjny skuteczny z chwilą śmierci testatora

Przegłosowaną w piątek zmianą w kodeksie cywilnym jest możliwość utworzenia specjalnego zapisu windykacyjnego w testamencie notarialnym. Osoba, którą spadkodawca będzie chciał obdarować, uniknie długiego postępowania sądowego. Zapis windykacyjny będzie skuteczny z chwilą śmierci testatora, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek dodatkowych działań.

Według aktualnego systemu dziedziczenia, aby przekazać konkretne przedmioty wskazanej osobie, można zobowiązać spadkobierców do wydania jej rzeczy. W praktyce, aby takie zobowiązanie zrealizować, trzeba wszcząć postępowanie sądowe i przejść przez długotrwałe procedury związane z działem spadku

Zapis windykacyjny umożliwi przekazanie rzeczy oznaczonych co do tożsamości, zbywalnych praw majątkowych, przedsiębiorstw lub gospodarstw rolnych. Możliwym będzie też ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.

Zapisobierca będzie mógł być też spadkobiercą

Aby ustanowić zapis windykacyjny dotyczący konkretnego przedmiotu, przedmiot taki w chwili otwarcia spadku będzie musiał należeć do spadkodawcy. Jeżeli zapis będzie polegał na ustanowieniu użytkowania lub służebności, wówczas przedmiot tego prawa powinien należeć do spadku. Nabycie rzeczy lub prawa na podstawie zapisu windykacyjnego będzie mógł stwierdzić sąd lub notariusz. Zapisobierca może być jednocześnie spadkobiercą. W takim przypadku wartość spadku będzie pomniejszona o zapis, nie dotyczy to ułamkowego udziału takiej osoby.

Gwarancją, aby przez zapis spadkodawca nie mógł ominąć przepisów, będzie możliwość zwrócenia się do zapisobiercy o zachowek.

Projekt jest teraz w Senacie. Wprowadzenie instytucji zapisu windykacyjnego nie staje na drodze kolejnym zmianom w prawie spadkowym, np. wprowadzeniu darowizny na wypadek śmierci, która mogłaby funkcjonować równocześnie z zapisem windykacyjnym, a w inny sposób regulowałaby m.in. kwestie długów spadkowych.

Roma Opoka

Zobacz także:

Notariusze dyskryminowani ze względu na wiek

TK: Notariusz jako płatnik ponosi odpowiedzialność za podatek niepobrany

Postępowanie dyscyplinarne wobec notariuszy będzie jawne