W Warszawie zorganizowany został Światowy Szczyt Prezesów Adwokatur i Organizacji Prawniczych. Jednym z głównych tematów były planowane w Polsce zmiany odnośnie dopuszczenia absolwentów wydziałów prawa do reprezentowania obywateli przed sądami.

Szczyt rozpoczął się w dniu 24 maja 2011 roku, główna konferencja odbyła się w dniach 25-26 maja. Światowy Szczyt Prezesów Adwokatur i Organizacji Prawniczych jest głównym światowym forum dyskusji na temat roli prawników i ich samorządów zawodowych w zapewnianiu praworządności w krajach całego świata oraz dostępu ich obywateli do niezależnego wymiaru sprawiedliwości. Tym razem Szczyt zorganizowany jest w Warszawie, jest to już szóste tego typu spotkanie, poprzednie miały miejsce kolejno w Londynie, Zagrzebiu, Amsterdamie, Paryżu i Kopenhadze.

W dniu 25 maja 2011 roku, przed otwarciem głównej konferencji w ramach Szczytu, odbyła się konferencja prasowa, w której udział wzięli Prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawników Akira Kawamura, przedstawiciel IBA -James M. Klotz z Toronto, oraz Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Maciej Bobrowicz, wraz z Prezesem Naczelnej Rady Adwokackiej Andrzejem Zwarą. Reprezentanci polskich samorządów prawniczych, podkreślali jak ważnym faktem jest, iż na Konferencję Liderów, Stowarzyszenie wybrało właśnie Warszawę.

Wspomniano iż powstała inicjatywa podpisania listu protestacyjnego przeciwko umożliwieniu absolwentom prawa zastępstwa przed sądem. Prezes NRA Andrzej Zwara, podkreślił, jak bardzo IBA pomagało w walce o niezależność polskiej adwokatury. Uczestnicy zaznaczyli, iż podstawą funkcjonowania struktur prawniczych jest walka o standardy a co za tym idzie zwiększone obowiązki nakładane na prawników w celu zapewnienia obywatelom odpowiedniego poziomu pomocy prawnej.

Zmiana zasad świadczenia usług prawniczych

Przedstawiciele krajowych samorządów prawniczych podkreślili jak bardzo niepokojącym jest fakt zapędów władzy publicznej ku dopuszczeniu absolwentów studiów prawniczych bez szkolenia praktycznego do świadczenia usług prawniczych. Polskie samorządy prawnicze uważają, iż prowadzi to w prostej linii do ograniczenia poziomu usług prawniczych.

Akira Kawamura zareplikował, iż w Japonii również doszło do podwojenia liczby prawników, i to w ciągu dwóch lat, a reformy tego typu budzą protesty ze względu na obawy co do jakości usług prawnych. Jednak zgodził się z resztą dyskutantów, iż przy poszerzaniu dostępu do świadczenia usług prawnych nie należy zapominać o adekwatności szkolenia praktycznego. Odpowiedni poziom szkolenia jest podstawą, stąd rodzi się problem, jak w masie prawników dopuszczonych do wykonywania zawodu utrzymać odpowiedni poziom świadczenia rzetelnej pomocy prawnej.

Prezes NRA Andrzej Zwara podkreślił, iż krajowe samorządy nie są przeciwko wysokiej liczbie prawników na rynku. Nie popierają ograniczania dostępu do zawodu. Jednak koniecznym jest znalezienie kompromisu, ze względu na konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa prawnego obywateli. Priorytetem jest takie szkolenia praktyczne, aby prawnik nie czynił klientowi krzywdy przez swoją ignorancję. Nakładanie obowiązków do ciągłego podwyższania kwalifikacji przy jednoczesnym zwiększaniu liczby prawników wydaje się być złotym środkiem. Plany władzy publicznej prowadzą do braku ochrony obywateli przed błędami popełnianymi przez niedouczonych prawników. Przeprowadzone badanie wśród samych studentów prawa pokazują iż absolwenci nie są przygotowani do świadczenia pomocy prawnej.

Prezes KIRP Maciej Bobrowicz podkreślił, iż teoretyczne studia nie przygotowują do podejmowania czynności prawnych. Podkreślono również, że plany zmian godzą w równość obywateli, gdyż możliwość reprezentowania obywateli przez absolwentów przed Sądami Rejonowymi gdzie proceduje się w sprawach o mniejsze przedmioty sporu uderza w najuboższych, którzy nie będą mieli zapewnionego wysokiego poziomu obsługi prawnej.

Priorytetowe tematy Szczytu

Pierwszym z poruszanych w trakcie VI Szczytu Prezydentów Światowych Organizacji Prawniczych tematem, jest kwestia roli samorządów prawniczych we wspieraniu praworządności. Samorządy prawnicze muszą być zarządzane niezależnie od władz publicznych. Nie mogą zależeć od władz w swoich działaniach, które podejmują w ramach prawa,. Oznacza to, że na ich działalność nie mogą wpływać rządy i instytucje. Jeżeli ustawodawstwo danego kraju zakazuje działań, które na forum międzynarodowym są uznane za obronę samorządności to powstaje pytanie, w jaki sposób samorządy prawnicze mogą angażować się w spory z władzami państwowymi w sytuacji gdy prawnicy bronią praw człowieka sprzeciwiając się arbitralnym zatrzymaniom czy aresztowaniom lub nieuczciwym procesom.

Nad tym pytaniem zastanawiali się liderzy w pierwszy dzień Szczytu. Refleksja nad zadaniami i strukturą organizacji prawniczych stanowiła lwią część programu konferencji. Poruszono również tematykę kosztów elektronicznej komunikacji z sądami. Liderzy zastanawiali się nad tym, czy modernizacja systemów komunikowania się stwarza nowe szanse dla prawników czy oprócz tego obciąża ich wyższymi kosztami i ryzykiem. Zastanawiano się również nad wpływem Internetu i presją na postępowanie sadowe. Chodzi tu o siłę opinii publicznej w obliczu tego, iż procesy są często postrzegane przez media jako atrakcyjny materiał do publicznej dyskusji. Rozważano czy instytucje śledcze, sędziowie i sądy poddają się wpływowi opinii publicznej, i jeżeli tak to w jakim zakresie. Kolejnym po osądzie opinii publicznej ważnym tematem poruszanym w trakcie Szczytu była kwestia planowanych w Polsce zmian odnośnie dopuszczenia absolwentów wydziałów prawa do reprezentowania obywateli przed sądami. Powstała inicjatywa podpisania listu protestacyjnego przeciwko takim zmianom, inicjatywę tą wciągnięto do porządku obrad.

W tej sprawie apelował do Liderów Andrzej Zwara, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Zachęcał do protestu przeciw pomysłom na zmiany w zasadach reprezentacji klientów przed polskimi sądami. Podkreślał iż plany przyznania osobom nie mającym przygotowania prawniczego prawa reprezentowania stron przed sądami rejonowymi są nietrafione. Poruszony problem wywołał dyskusję wśród zgromadzonych. Podkreślano, że świat raczej odchodzi od modelu, w którym klientów mogą reprezentować w sądzie osoby nie będącym zawodowymi prawnikami. Zdaniem środowisk prawniczych, planowane rozwiązania są to działania populistyczne, które przynieść mogą same szkody dla poziomu pomocy prawnej.

Roma Opoka

Zobacz także:

Samorząd radcowski protestuje przeciwko zaproponowanym zmianom w kształceniu prawników

Szósta Doroczna Konferencja Prezesów Adwokatur z udziałem Ministra Sprawiedliwości