Helsińska Fundacja Praw Człowieka skierowała swoje wystąpienie do Prezesa Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie zwiększenia liczby Rzeczników Generalnych. Traktat z Lizbony wprowadził stosowne zmiany i ułatwienia w tym zakresie.

Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest wspomagany przez ośmiu rzeczników generalnych. Liczba ta może ulec zmianie, jednak wyłącznie wtedy, gdy zwiększenia grona rzeczników generalnych zażąda Trybunał. W tym celu Trybunał musi wystąpić z wnioskiem do Rady UE, gdzie decyzja podejmowana jest w sposób jednomyślny.
Zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony
Reforma UE wprowadzona Traktatem z Lizbony zmieniła sposób uregulowania instytucji rzeczników generalnych. Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości wystąpi o zwiększenie liczby rzeczników generalnych o trzy osoby (do jedenastu zamiast ośmiu), przedstawiciele państw członkowskich, stanowiąc jednomyślnie wyrażą na to zgodę. Przewidziano więc, że Polska, podobnie jak miało to miejsce przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony w przypadku Niemiec, Francji, Włoch, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, będzie posiadała swojego stałego rzecznika generalnego i nie będzie już uczestniczyć w systemie rotacji.

Powiększenie Unii Europejskiej o dwanaście nowych państw członkowskich pociągnęło za sobą zwiększenie liczby sędziów w TS UE. Zmiana ta nie wpłynęła jednak na liczbę rzeczników generalnych.

Rzecznik generalny

Rola rzecznika generalnego w funkcjonowaniu TS UE jest bardzo istotna. Jego zadaniem jest wydawanie opinii w sprawach rozpatrywanych przez Trybunał, w których występuje nowe, ważne zagadnienie prawne. Przestawia szczegółową analizę sprawy i w sposób niezależny proponuje Trybunałowi rozwiązanie danego zagadnienia prawnego. Przyczynia się do kompletnego i rzetelnego rozstrzygnięcia sprawy.
Stanowisko rzecznika generalnego obsadzane jest spośród osób o niekwestionowanej niezależności i bezstronności. Mają być to osoby mające kwalifikacje wymagane w ich państwach do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych lub prawnicy o uznanej kompetencji.

Obecna liczba rzeczników generalnych nie pozwala jednak na ich uczestnictwo w wielu ważnych, kluczowych dla UE sprawach. Dodatkowo, konieczność zmiany liczby rzeczników generalnych nabiera istotnego znaczenia z powodu zwiększającej się roli TS UE w zakresie ochrony praw podstawowych. Jest to wynikiem, między innymi, wejścia w życie Karty Praw Podstawowych, wzmocnienia praw wynikających z obywatelstwa unijnego, czy rosnącej w Trybunale liczby spraw dotyczących przeciwdziałania dyskryminacji.
HFPC podkreśla, że zwiększenie liczby rzeczników generalnych jest istotne dla funkcjonowania TS UE. Zaznacza również, że będzie to wyrazem wykonania obowiązującego prawa, które jest wynikiem konsensusu wypracowanego przez państwa członkowskie w trakcie negocjacji nad ostateczną wersją treści traktatu reformującego UE.

RO/źródło:HFPC

Zobacz także:

ETS: Rodzice małoletnich obywateli UE mają prawo do pobytu i pracy

Rekomendacje Kijowskie w sprawie niezależności sądownictwa