W dniu 8 kwietnia 2009 roku Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał połączone wnioski Rady Gminy Sicienko, Osielsko, Rady Powiatu Rzeszowskiego, Rady Gminy Boguchwała, Rady Powiatu Bydgoskiego dotyczące zmiany granic gmin i powiatów.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że zmiany granic gmin i powiatów są zgodne z konstytucją. Zgodnie z konstytucją ustawodawca może zastrzec konkretne zadania publiczne dla organów innych władz publicznych aniżeli samorząd terytorialny.

Zarzut uprzywilejowania gminy inicjującej postępowanie dla własnej korzyści wbrew stanowisku innych gmin i ich interesom nie jest trafny, ponieważ brak jest podstaw do twierdzenia, że zaskarżone przepisy umożliwiają Radzie Ministrów zmianę granic gminy na korzyść gminy inicjującej postępowanie wbrew stanowisku innych zainteresowanych gmin.

Uwzględnienie przez Radę Ministrów wniosku o zmianę granic terytorialnych gmin musi być poparte koniecznością dokonania takiej zmiany w konfrontacji z chronioną konstytucyjnie stabilnością granic gmin.

Kwestionowane przez wnioskodawców przepisy ustaw o samorządzie gminnym i powiatowym są zgodne z art. 3 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, ponieważ określają warunki uczestnictwa społeczności lokalnych w dokonywaniu zmian w podziale terytorialnym.

Zdaniem TK samodzielność jednostek samorządu terytorialnego może doznawać ograniczeń. Ochrona jej wartości nie może wykluczać, lub znosić całkowicie albo w istotnej części prawa ustawodawcy do kształtowania stosunków w państwie. Samodzielność ta polega między innymi na działaniu samorządu w ramach ustaw, co należy rozumieć także i tak, iż celem ustaw ograniczających samodzielność samorządu - w tym zwłaszcza gmin jako jednostek podstawowych musi być stworzenie ram prawnych, w których ta samodzielność w państwie jednolitym by się realizowała.

Trybunał postanowił skierować do Sejmu sygnalizację dotyczącą potrzeby podjęcia poszukiwań rozwiązań prawnych w celu znalezienia skutecznych mechanizmów zabezpieczających jednostki samorządu terytorialnego przed pochopnymi zmianami ich granic.

Rozprawie przewodniczył wiceprezes Trybunału Konstytucyjnego Janusz Niemcewicz, a sprawozdawcą był prezes TK Bohdan Zdziennicki .

TK/AS

Zobacz także:

Nowelizacja Prawa o adwokaturze do TK

TK: Pijany rowerzysta karany jak kierowca