Obchody 30-lecia sądownictwa rodzinnego w Polsce trwające w dniach 29-30 stycznia 2009 roku zakończyły się przyjęciem uchwały Zarządu Głównego Stowarzyszenia Sędziów Sądów Rodzinnych.

Obchody odbyły się pod honorowym patronatem Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, jednakże mimo wcześniejszych zapowiedzi nie przybył na uroczystość z okazji 30-lecia sądownictwa rodzinnego. Nie zostały także wręczone odznaczenia państwowe dla zasłużonych sędziów. Planowane wystąpienie nowego Ministra Sprawiedliwości- Andrzeja Czumy również nie odbyło się.

Drugiego dnia uroczystości Prof. Dr hab. Wanda Stojanowska wygłosiła wykład na temat: „Ochrona dobra dziecka rozwodzących się rodziców-plan wychowawczy”. Jego przedmiotem był stosowany i sprawdzony przez Stany Zjednoczone plan wychowawczy, którego głównym celem jest szczegółowe zaplanowanie sytuacji rodzinnej po rozwodzie. Przykład Ameryki pokazuje, że rozwiązanie to sprawdza się w praktyce, tak samo jak obowiązkowa tam mediacja.

Mająca wejść w życie 13 czerwca 2009 roku nowelizacja prawa rodzinnego z 2 listopada 2008 r. wprowadza instytucję porozumienia rodziców, jednakże nie jest sprecyzowane co ma ono zawierać, w jakim trybie ma być ono sporządzone, czy wykonywane.

Prof. Stojanowska zgłosiła postulat, aby każda nowelizacja prawa cywilnego była poprzedzona praktycznymi badaniami, które pokażą czy sprawdzi się ona w życiu, czy też będzie martwym przepisem.

Temat „Prawo rodzinne w Europie” został omówiony przez Prof. dr hab. Tomasza Sokołowskiego. Skupił się on głównie na koncepcji europejskiego prawa rozwodowego. Przykładowo w Norwegii i Portugalii do uzyskania rozwodu wystarczy jedynie zgodny wniosek stron, w Finlandii strony mają 6-miesięcy do namysłu, a w Szwecji jest wymagany okres 2 lat separacji do uzyskania rozwodu.

Następnie sędzia Robert Zygadło omówił międzynarodowe instrumenty prawne w sprawach rodzinnych. Jednym z ważniejszych jest rozporządzenie Rady Europu Bruksela II bis, które określa m.in właściwość sądów przy orzekaniu o sprawach związanych z dzieckiem. Zgodnie z tą regulacją jest nim zawsze miejsce zwykłego pobytu dziecka, nawet jeśli pochodzi ono z kraju spoza Unii Europejskiej.

Na zakończenie podjęto uchwałę, w której wśród postulatów znalazły się:

-stworzenie II instancyjnych sądów rodzinnych,

-stworzenie zasad konsultowania aktów prawnych dotyczących prawa rodzinnego ze środowiskiem sędziowskim,

-szybkie zakończenie procedury legislacyjnej dotyczącej prawa nieletnich.

Ostatnim postulatem było przywrócenie instytucji posiedzeń pojednawczych, które jak wykazuje praktyka powodowało, że w 30 procentach spraw pozew o rozwód nie był wogóle kierowany do sądu.

Anna Sergiej