Dnia 8 maja w Warszawie odbyła się konferencja odnośnie umów prawa autorskiego, której celem było praktyczne spojrzenie na problematykę regulacji związanych z działalnością wydawniczą w tym zakresie.

Spotkanie poprowadziła mec. Joanna Hetman-Krajewska, która na wstępie przeprowadziła systematykę umów autorskich, dzieląc je na umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, umowy licencyjne i tzw. autorskie umowy o dzieło.

Prelegentka podkreśliła, iż znamienną funkcją prawa autorskiego jest ochrona podmiotów autorsko uprawnionych. W razie jakichkolwiek wątpliwości rozwiązywane są one na korzyść autora jako słabszej strony kontraktu.

Z założenia umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe mają charakter trwały, dla których wypowiedzenia jest niezbędne wystąpienie tzw. ważnych okoliczności. W przeciwieństwie do umowy licencyjnej, która może być wypowiedziana na rok naprzód na koniec roku kalendarzowego. Ponadto podkreśliła, iż przepisy prawa autorskiego regulujące wypowiedzenie mają charakter względnie obowiązujący, gdyż strony umowy mogą je odmienne uregulować w przedmiotowym kontrakcie.

W kolejnej części swego wystąpienia postawiła sobie pytanie kto może być stroną umowy prawa autorskiego? W odpowiedzi podała, iż istnieje możliwość kontraktowania z twórcą, agentem literackim i spadkobiercami autora. W odniesieniu do spadkobierców poczyniła uwagę, iż należy zwierać umowę ze wszystkimi spadkobiercami jako współwłaścicielami praw majątkowych, do których zaliczają się niewątpliwie prawa autorskie.

Rozwój rynku powoduje, iż poza prawami autorskimi, ważną funkcję pełnią również kodeksowe dobra osobiste w tym np. prawo do wizerunku.

Referentka podkreśliła, iż umowa, której przedmiotem jest całość przyszłego dorobku autorskiego, jest co do zasady umową niedozwoloną. Podkreśliła także, iż umowa wydawnicza, powinna być usunięta z nomenklatury prawniczej, a obie strony umowy powinny wystrzegać się nieprecyzyjnych klauzul umownych.

Zaznaczyła, iż istnieją dwa rodzaje nabycia praw autorskich, pierwotne i wtórne. Do pierwotnych form zaliczamy przede wszystkim pierwotne uprawnienia twórcy, natomiast do wtórnych należy ich nabycie przez spadkobierców.

Prelegentka przedstawiła również problematykę utworu zależnego, który charakteryzuje się tym, iż jest on tworzony na bazie utworu pierwotnego, a pomiędzy nimi istnieje nierozerwalny związek. Podkreśliła, iż żeby wykonywać prawo zależne trzeba mieć do tego wyraźne postanowienie umowne.

Referentka liczy na to że ustawodawca unijny ureguluje w sposób właściwy kwestie dotyczącą utworów osieroconych. Nie ma ochrony pomysłów w prawie autorskim, jednakże to zdaniem prelegentki nie wyklucza sięgnięcia do innych dziedzin prawa takich jak np. prawo patentowe.

Według referentki zastrzeżenie w kontrakcie kary umownej, stanowi bardzo znaczące zabezpieczenie uczestników stosunku zobowiązaniowego.

Paulina Szewioła